راضیه شیخ الاسلامی - استادیار روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز
شیوا برزو - کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی

این تحقیق با هدف بررسی نقش واسطه­گری سبک­های پردازش هویت در رابطه­ی بین ابعاد فرزندپروری و مسئولیت­پذیری در نوجوانان صورت پذیرفت. شرکت کنندگان این پژوهش شامل ۳۰۴ نفر (۱۷۱ دختر و ۱۳۳ پسر) از دانش­آموزان دبیرستان­های شهر شیراز در سال تحصیلی ۹۳-۹۲ بود که بر اساس روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شدند. به منظور بررسی متغیرهای پژوهش، هر یک از شرکت کنندگان، پرسش­نامه­های محیط خانوادگی نقاشیان، سبک­های پردازش هویت وایت و همکاران و مسئولیت پذیری سروشرا تکمیل نمودند. پایایی ابزارهای پژوهش به وسیله­ی ضریب آلفای کرونباخ و روایی آن­ها به کمک همسانی درونی تعیین شد. نتایج حاکی از روایی و پایایی قابل قبول آزمون­ها بود. هم­چنین نتایج تحلیل مسیر مطابق با مراحل بارون و کنی نشانگر آن بود که، ابعاد فرزندپروری کنترل و محبت، پیش­بین مثبت و معنادار مسئولیت­پذیری نوجوانان هستند. بعد فرزندپروری کنترل، پیش بین مثبت و معنادار سبک پردازش هویت هنجاری و بعد فرزندپروری محبت، پیش بین مثبت و معنادار سبک­های پردازش هویت، اطلاعاتی و هنجاری و پیش بین منفی و معنادار سبک پردازش هویت سردرگم- اجتنابی بود. در مورد سبک­های پردازش هویت نیز مشاهده گردید که سبک­های پردازش هویت اطلاعاتی و هنجاری، پیش­بین مثبت و معنادار و سبک پردازش هویت سردرگم- اجتنابی پیش­بین منفی و معنادار مسئولیت­پذیری نوجوانان است. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که سبک­ پردازش هویت هنجاری در رابطه­ی بین بعد فرزندپروری کنترل و مسئولیت­پذیری نقش واسطه­گری کامل ایفا می­کند. هم­چنین سبک­های پردازش هویت اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم- اجتنابی نقش واسطه­ای سهمی در ارتباط بین بعد محبت فرزند پروری و مسئولیت­پذیری داشتند.

فرزندپروری, مسئولیت پذیری, سبک های پردازش هویت, نوجوان