سجاد رحیمی - گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی،دانشگاه ارومیه، ارومیه ، ایران
علیرضا پیرزاد - گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی،دانشگاه ارومیه، ارومیه ، ایران
جلال جلیلیان - گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی،دانشگاه ارومیه، ارومیه ، ایران

به­منظور بررسی اثر محلول پاشی اسمولیت­ها (پرولین و اسید آسکوربیک) و اوره بر عملکرد، رنگیزه­های فتوسنتزی، تجمع اسمولیت­ها و کیفیت علوفه یونجه­زرد (شبدر شیرین) (Melilotus officinalis L.)، در شرایط شور و غیرشور، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال­های زراعی ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل خاک شور و غیرشور و فاکتور فرعی شامل محلول پاشی با اسمولیت­ها، اوره و شاهد (اسپری آب) بود. در این تحقیق، خاک شور ( dS.m-۱۷/۶) و خاک غیرشور ( dS.m-۱۹/۰) به­عنوان فاکتور اصلی و محلول پاشی اسمولیت­ها (پرولین (۲۰ میلی­مولار) و اسید آسکوربیک (پنج میلی­مولار)) و اوره (۴۶ درصد نیتروژن: ۱۰ گرم در لیتر) و شاهد (اسپری آب) به­عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. در شرایط شور، عمکرد زیست توده (بخش رویشی گیاه) و عملکرد دانه نسبت به شرایط غیرشور کاهش یافت و از طرفی، در هر دو شرایط، محلول پاشی اوره میزان عملکرد را افزایش داد. واکنش اجزای کیفیت علوفه به شوری متفاوت بود؛ شوری میزان فیبر محلول در اسید، فیبر محلول در آب و خاکستر کل را نسبت به شرایط غیرشور افزایش داد، اما میزان پروتئین­خام، ماده­ خشک قابل هضم، کربوهیدرات­های محلول در آب و الیاف خام در شرایط غیرشور بیشتر بود. در شرایط شور، اوره بیشترین تاثیر را بر فیبر محلول در اسید و فیبر محلول در آب داشت. به طور کلی، عملکرد در شرایط شور کمتر از شرایط غیرشور بود و در هر دو شرایط، اوره بیشترین تاثیر را بر عملکرد داشت، از طرفی، اثر محلول پاشی بر کیفیت علوفه متفاوت بود، به­طوری که کیفیت برخی اجزا را کاهش و برخی دیگر را افزایش داد.

اسمولیت, تنش, رنگیزه های فتوسنتزی, کیفیت علوفه