غلامرضا مقامی مقیم - دانشگاه علوم پایه دامغان
سعیدالرضا اسلامی - استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران
ناهید رمضانی - کارشناس ارشد زمین شناسی دانشگاه دامغان

حوضه آبریز سد بیدواز درشمال باختری شهرستان اسفراین واقع شده و از نظر زمین شناسی بخشی از پهنه ساختاری آلاداغ- بینالود محسوب می شود.جهت مدیریت منابع آب و استفاده بهینه از این منابع بر روی شاخه اصلی این رودخانه سدی احداث شده است. با آبگیری این سد مشخص گردید فرار آب از این سد بیشتر از استانداردهای موجود در این زمینه می باشد.اقدامات بعدی جهت کاهش فرار آب از این سد نتیجه مثبتی نداشت. هر چند احداث این سد فواید زیادی برای منطقه داشته، اما افزایش فرار آب سبب دلهره مردم ساکن در پایین دست آن شد. فرار زیاد آب از این سد این فرض را در ذهن تداعی می کند که ممکن است فرار آب ناشی از فعالیت های تکتونیکی باشد. به دلیل اینکه زندگی بیش از ۷۰ هزار نفر از جمله مردم شهر اسفراین و چند روستای پر جمعیت ارتباط زیادی با آب دریاچه این سد دارد مطالعه فعالیت های تکتونیکی در زیر حوضه های آن ضروری است. در این تحقیق که با استفاده از شاخص های مورفوتکتونیکی و با هدف مشخص شدن فعالیت های تکتونیکی در این سد انجام شد، مشخص گردید منطقه از نظر تکتونیکی در ردیف مناطق فعال قرار دارد .شواهدی چون فعالیت گسل ها، بررسی زمین لرزه های منطقه، نتایج حاصل از شاخص های مورفوتکتونیکی و همچنین بررسی نیمرخ های ترسیمی از زیر حوضه های این رودخانه همه دلالت بر فعال بودن این حوضه از نظر تکتونیکی دارند.بنابراین لازم است در نحوه بهره برداری، نگهداری و مسایل فنی این سد توجه بیشتری مد نظر مدیران قرار گیرد.

شاخص های مورفومتریک, سد بیدواز, اسفراین