والی رضایی - دانشگاه اصفهان
طاهره ثامنیان - دانشجوی دکتری دانشگاه اصفهان

رده شناسی واژگانی مطالعه ی روش های خاصی است که بر اساس آنها زبان ها معنایی را در قالب واژه ها می گنجانند. به این ترتیب رده شناسی واژگانی را که با واژگان سروکار دارد می توان زیر شاخه ی رده شناسی معنایی به حساب آورد. اخیرا مطالعات در زبان شناسی شناختی نشان داده اند که چگونه اعضای بدن به عنوان منبع برای مفهوم سازی تجربه های مختلف مانند احساس کردن، اندیشیدن و غیره عمل می کنند و در فرهنگ های مختلف به شکل های متفاوت بازنمایی می شوند. استفاده از کلماتی که به اعضای بدن اشاره دارد می تواند به ما کمک کند تا احساسات خود را با دقت بیشتری بیان کنیم. در این پژوهش سعی بر آن شد که نگاهی به بررسی الگوهای رده شناسی واژگانی نقش نام اندام ها در بیان احساسات فارسی زبانان داشته باشیم. این پژوهش را شاید بتوان اولین مجموعه ی رده شناختی نقش استعاری نام اندام ها در توصیف احساسات در نظر گرفت. روش پژوهش، شیوه ای تطبیقی تحلیلی با استناد به مطالعات زبان شناسان این حوزه است؛ بدین منظور، نزدیک به ۵۰ جمله ازشواهد زبانی از پایگاه دادگان و برخی منابع مکتوب استخراج شد و بر مبنای مفهوم نام اندام ها در بیان احساسات دسته بندی شدند. در این پژوهش، سعی گردید نمونه های مورد نظر بر اساس نقشی که در بیان احساسات دارند مورد بررسی قرار گیرند. تحلیل داده ها بر اساس الگوی پونسونت و لاگینها و متداول ترین نام اندام ها صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهد از واژه های «دل» ، «قلب» ، «چشم» و «جگر» بیشتر از سایر واژه ها در زبان فارسی برای بیان احساسات بهره گرفته شده است؛ البته برای بیان ارزیابی دقیق این نظر، به تحقیقات گسترده ی ترکیبی از رویکرد فرهنگ خاص و بین فرهنگی نیاز است.

نام اندام ها, الگوهای رده شناسی, بیان احساسات, رده شناسی واژگانی, رویکرد فرهنگی