زهرا سامان - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران،
پرستو راحمی آذر - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران،

پیشگیری از جرم از اصطلاحات حقوق جزا بوده و در معنای وسیع خود شامل اقدامات کیفری و غیرکیفری مانند: پیشگیری وضعی و اجتماعی که برای خنثی کردن عوامل ارتکاب جرم و کاهش بزهکاری میشود ولی در مفهوم مضیق پیشگیری فقط تدابیر غیرکیفری را شامل میشود. پیشگیری و مقابله با جرائم, محور اصلی سیاست جنایی هر کشور محسوب می شود که برای تحقق آن, از ابزارها و امکانات مختلفی در انواع مهم سیاست جنایی نقنینی, قضایی و مشارکتی بهره برداری می گردد. فضای سایبر همانند دیگر عناصر زندگی اجتماعی، از گزند یک پدیده بسیار انعطاف پذیر و لاینفک از اجتماع به نام جرم در امان نمانده است. در عصر حاضر که به عصر ارتباطات و اطلاعات معروف است پیشگیری از وقوع جرم در حوزه فضای مجازی یکی از مهم ترین دغدغه های سیاست های جنایی اکثر کشورهاست اما آنچه که حایز اهمیت فراوان است ایناست که پیشگیری از جرم محدود به اقدامات کیفری و ارعاب ناشی از آن نبوده بلکه بیشتر اقدامات تامینی وتدابیر پیش از وقوع جرم را مد نظر قرار داده است. در این راستا نقش دولت و سازمان های مردم نهاد در اتخاذتدابیر پیشگیری از جرایم سایبری بسیار حایز اهمیت است و دولت و سازمانهای مردم نهاد می توانند با استفاده از ابزارها و امکانات خود از طریق رسانه های جمعی، مراکز آموزشی و تربیتی با آموزش دهی، آگاهی بخشی واطلاع رسانی ، افراد جامعه را در مواجه ه با وقوع جرایم و سوء استفادهه ای مربوط به فضای مجازی آشنا سازند. در این مقاله ابتدا به بررسی نظریه های مربوط به جرایم سایبری و پیشگیری از جرایم سایبری در حقوق کیفری ایران می پردازیم، سپس مسئولیت کیفری در فضای سایبر و نقش دولت در قبال حملات سایبری را مورد مطالعه قرار می دهیم.

فضای سایبر، جرایم سایبری، سازمان های مردم نهاد، دولت، تدابیر پیشگیرانه.