پانته آ ارجمندی - Urban Livability Think Tank, Tehran, Iran.
سید اویس ترابی - Urban Livability Think Tank, Tehran, Iran.
رسول واثقی - Urban Livability Think Tank, Tehran, Iran.

زمینه و هدف شهری شدن و گسترش محدوده شهرها، منجر شد تا زیرساخت های انرژی (در این بررسی مقصود سامانه انتقال برق فشار قوی است) در مجاورت مناطق مسکونی قرارگیرند. بسته به شدت میدان های الکترومغناطیسی ناشی از سامانه برق فشار قوی و بنابر مدت زمان پرتوگیری و فاصله انسان از این منابع انرژی، میزان خطر برای سلامتی انسان متغیر است. هرچه ولتاژ خطوط فشار قوی بالاتر باشد قطعا می تواند میدان های مغناطیسی قوی تری را ایجاد کند که پیامد منفی آن بر انسان ثابت شده است و این میدان های مغناطیسی می توانند بر محیط زیست هم تاثیر داشته باشند. بنابراین بررسی ابعاد بزرگی آسیب و پیامدهای منفی میدان مغناطیسی بر سلامت در مناطق مسکونی لازم است؛ به نحوی که بتوان به ترسیم سیاست ها و برنامه های لازم برای حرکت به سمت کاهش آسیب های محتمل کمک کرد. روش این مطالعه از نوع پژوهشی و کاربردی بوده است که بنا بر ضرورت پژوهش، شامل مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه با گروداران موضوع، آزمایش و دریافت داده و نیز بازدید های میدانی به منظور مشاهده و بازرسی موضوع بوده است. روش به کار رفته در مصاحبه با گروداران موضوع، روش شناختی بوده و نه اکتشافی. به عبارت دیگر، مصاحبه با گروداران مبنای نتیجه گیری نبوده است. بنابراین در در کنار تحلیل موضوع (بر اساس مطالعات کتابخانه ای تخصصی) از مصاحبه با گروداران موضوع برای شناخت نگرش و سطح آگاهی آن ها از موضوع استفاده شده است. برای تحلیل و نتیجه گیری از نتایج آزمایشگاهی میدان های الکترومغناطیسی استفاده شده است. یافته ها طبق یافته های حاصل از مصاحبه با شهروندان، عدم تولید محتوای تخصصی توسط متولیان بهداشت و سلامت کشور و عدم تدوین معیار و شاخص برای پیامدهای احتمالی مظاهر مدرنیته (در این مقاله خطوط برق فشار قوی) و در نتیجه عدم امکان ارزیابی ریسک ناشی از آن در برابر سایر تهدیدها، باعث بی توجهی و ناآگاهی جامعه و همچنین غفلت حکمران نسبت به تولی گری موضوع شده است. مطابق سنجش های انجام گرفته، مقادیر میدان در فضاهای بسته به دلیل وجود دیوارها و ساختمان که همچون عایق عمل می کنند کمتر و در فضاهای باز بیشتر از استانداردهای اعلام شده بین المللی است. از همین روی مدیریت آسیب های ناشی از سامانه انتقال برق فشار قوی نیازمند اتخاذ رویکردها و رویه های گوناگون است که شامل سیاست گذاری، ظرفیت سازی اجتماعی و راهکارهای فنی است.  نتیجه گیری در این مقاله به عنوان راهکار پیشنهادی، سند راهبردی و همچنین پیشنهاد لایحه ای با عنوان «کاهش آسیب های ناشی از میدان های الکتریکی و مغناطیسی»، جهت اعمال در قوانین بالادستی به مجلس شورای اسلامی با توجه به اینکه هیچ قانونی در ارتباط با تشعشعات میدان های الکتریکی و مغناطیسی در حوزه سلامت وجود ندارد آورده شده است.

High voltage transmission, Electric fields, Magnetic fields, Human health, برق فشار قوی, میدان الکتریکی, میدان مغناطیسی, سلامت انسان