علیرضا سارنج - استادیار، گروه مدیریت مالی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
میلاد رفیعی - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت مالی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

شوک های قیمت نفت از مهم ترین عوامل اثرگذار بر قیمت سهام برشمرده می شود اما پژوهش های مختلف درباره چگونگی واکنش قیمت سهام به شوک های قیمت نفت نتایج یکدستی ارائه نکرده اند. پژوهش حاضر در نظر دارد تعارض های کنونی درباره تاثیر شوک های قیمت نفت بر قیمت سهام را برطرف کرده و به توضیح واکنش شاخص قیمتی (وزنی-ارزشی) بورس اوراق بهادار تهران به شوک های قیمت نفت با مدل سوئیچینگ مارکوف بپردازد. برای آزمون فرضیه ها داده های ماهانه قیمت نفت اوپک و شاخص قیمتی بورس اوراق بهادار تهران از ۱/۱/۱۳۸۹ لغایت۱/۱/۱۴۰۰ مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین، از یک مدل خودرگرسیون برداری ساختاری برای تفکیک شوک های نفتی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد واکنش شاخص قیمتی سهام به شوک قیمت نفت در یک مدل سوئیچینگ دو رژیمی قابل تعریف است و این اثر غیرخطی را می توان با متغیر نشانه تغییر قیمت نفت توضیح داد. ماندگاری واکنش شاخص قیمتی بورس در رژیم واکنش پایین بیشتر از رژیم واکنش بالا است و با اینکه در هر دو رژیم، واکنش شاخص قیمتی به افزایش قیمت نفت مثبت است، در رژیم بالا شدت و طول مدت واکنش بیشتر است. به علاوه، واکنش شاخص قیمتی سهام به شوک های عرضه نفت، شوک تقاضای کل جهانی و شوک تقاضای ویژه نفت نامتقارن است.

شوک های نفتی, اثر نامتقارن, شاخص قیمتی, سوئیچینگ مارکوف, خودرگسیون برداری ساختاری