ابوالفضل مقدم - دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
امین فرجی - دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
محمد میره ای - دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

شهرداری ها برحسب بودجه سالیانه، وظایفی را جهت تحقق اهداف خود در زمینه های خدمات شهری، ایمنی و بحران، توسعه و هوشمندسازی، پروژه های عمرانی، حمل ونقل و ترافیک بر عهده دارند که تمامی این اهداف نیازمند منابع مالی می‎باشد. قطع کمک‎های دولتی مبنی بر خودکفایی منابع درآمدی شهرداری ها و از سوی دیگر تقاضای شهرنشینی و شهرگرایی جهت دریافت خدمات مطلوب تر و به دلیل کسری بودجه، استراتژی تامین مالی از طریق درآمدهای ناپایدار سرمشق کار شهرداری ها قرار گرفت. امروزه با اشباع شدن شهر تهران، این روش نیز قابل حصول نمی‎باشد. هدف از این پژوهش، بررسی و تحلیل منابع درآمدی شهرداری تهران با تاکید بر ایجاد فرصت های نوآورانه جهت تحقق درآمد پایدار می‎باشد. در این پژوهش ضمن تحلیل و ارزیابی منابع درآمدی شهرداری تهران در بازه زمانی شش ساله (۱۳۹۹-۱۳۹۴)، به شناسایی منابع درآمدی شهرداری تهران اقدام شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل مضمون کیفی داده‎‎ها می‎باشد و نمونه‎های پژوهش از طریق گلوله برفی و مقدار حجم نمونه افراد بر اساس اشباع نظری به دست آمد. گردآوری داده ها و اطلاعات، طی مصاحبه عمیق با ۱۴ نفر از خبرگان شهرداری و صاحب نظر در این حوزه جمع آوری شده و با نرم افزار MAXQDA۱۰ تجزیه وتحلیل شده است. نتایج مطالعه نشان دادند برای از میان برداشتن کسری بودجه و تامین منابع مالی شهرداری تهران چند فاکتور لازم است؛ از جمله قوانین درآمدی، منابع درآمدی، پتانسیل سازمان‎ها و شرکت‎های تابعه، تفکیک وظایف قانونی بین دولت و شهرداری ها، ابزارهای مالی و مدیریت هزینه و پروژه‎های شهری و سرمایه‎گذاری. نتایج و یافته‎های پژوهش در مدل استخراجی نشان داد علاوه بر موارد مذکور، کاربست‎های دیگری برای برون‎رفت از چالش شهرداری ها لازم است؛ از قبیل مدیریت هزینه، اوراق مشارکت، ایجاد صندوق پولی، مدیریت یکپارچه، شناسایی موانع و فرصت ها، بهای تمام‎شده، نقش مذاکره‎ای شهرداری ها و فرصت ها و موانعی که رها شده. اگر مدیران شهری این نکات را مورد توجه قرار دهند موجب کارایی و اثربخشی بهتری در سیستم شهرداری ها خواهد شد.

منابع درآمدی, درآمد پایدار, اقتصاد شهری, توسعه پایدار شهری, فرصت های نوآورانه, شهرداری تهران