محمد پاک نهاد - Farhangian University

اگر با کمک دستور به سراغ متون گذشته برویم قطعا در فهم و تفسیر متون ما نقش چشمگیری دارد. «اضافه» هم شاید به دور از این مشکلات نباشد. البته هدف عمده این مقاله، شناخت اضافه و تحلیل آن از منظر دستور تاریخی بر اساس مثنوی است تا مواردی از سبک و سیاق و راز جذابیت و وجه تمایز آن از سایر آثار مشخص­گردد. اضافه و ارتباط بین مضاف و مضاف­الیه و چگونگی ارتباط و شکل­گیری وابسته اضافی، مباحثی است که به­طور دقیق به آنها پرداخته شده­است. روش این پژوهش، توصیفی – تحلیلی از نوع مطالعه موردی است. جامعه هدف، شش­دفتر مثنوی بوده و داده­ها بر اساس مطالعات کتابخانه­ای گردآوری شده است.  هر چند روش این پژوهش، توصیفی - تحلیلی است و نگارنده تصویری روشن و دقیق از گروه­های اسمی با وابسته اضافی در  شش­دفتر مثنوی فراهم­نموده و گزارش معناداری از ویژگی­های زبانی آن ارائه می­نماید اما در جای خود پژوهشی کیفی است؛ زیرا پژوهشگر سعی­کرده تا در این تقسیم­بندی نکته­های  بدیعی ارائه و بسیاری از بخش­ها را آن قدر تکرار­کند تا به نتیجه­ای درست و منطقی دست­یابد. خلاصه­اینکه در پرتو این مطالعه، کاربرد اضافه و نقش­نمای آن و شکل­های اضافه در جمله های مثنوی معین می­شود؛  ارتباط­های گوناگون مضاف و مضاف­الیه با واژگان و ترکیبات خاص و دلخواه مولانا روشن می­گردد؛  در نهایت، چگونگی فک و وصل اضافه و الگوهای گروه اسمی  از­جمله مواردی است که سبک و سیاق مثنوی و مولانا را نشان می­دهد.

grammatical construction, possessed and possessor, semantic connection, preposition and conjunction, morphological and syntactic patterns., ساخت دستوری، اضافه، ارتباط معنایی، فک و وصل اضافه، الگوهای صرفی و نحوی