نبی محمدی - Ph.D. in Hydrology and Meteorology, Faculty of Planning and Environmental Sciences, Tabriz University, Tabriz, Iran.
بهروز ساری صراف - Professor of Hydrology and Meteorology, Faculty of Planning and Environmental Sciences, Tabriz University, Tabriz, Iran.
هاشم رستم زاده - Assistant Professor of Hydrology and Meteorology, Faculty of Planning and Environmental Sciences, Tabriz University, Tabriz, Iran.

امروزه به دلیل  گرمایش جهانی، خشکسالی و رخداد دوره های سرد و تنش های گرمایی، بررسی فرین های اقلیمی دارای اهمیت زیادی است. لذا در این پژوهش به  پیش­نگری بلند مدت تغییرات فرین های دمایی در شمال غرب ایران در دوره پایه (۲۰۱۴-۱۹۸۵) و سه دوره آینده نزدیک(۲۰۵۰-۲۰۲۱)، آینده متوسط(۲۰۸۰-۲۰۵۱) و آینده دور(۲۱۰۰-۲۰۸۱) پرداخته شد. بدین منظور از  ۲ شاخص­ حدی دمایی شامل تداوم دوره گرم (WSDI) و تداوم دوره سرد (CSDI) و آزمون روند من کندال (Maan-Kendall) جهت بررسی تغییرات استفاده شد. برای پیش­نگری تغییرات نمایه ها در دوره آینده  نیز پس از ارزیابی ۷ مدل گردش کلی  (GCMs) از سری مدل­های گزارش ششم (CMIP۶)  از دو مدل بهینه تحت سه سناریوی  خط سیر مشترک اجتماعی- اقتصادی  شامل SSP۳-۷.۰، SSP۱-۲.۶  و  SSP۵-۸.۵ بهره گرفته شد. توزیع فضایی روند تغییرات تداوم دوره گرم  در دوره پایه نشان داد که هسته بیشینه آن در جنوب و جنوبغربی منطقه قرار دارد و با حرکت به سمت شمال و شمال شرقی از میزان آن کاسته می شود.  تغییرات مکانی نمایه تداوم دوره سرد با هسته های بیشینه آن در نواحی غربی و اطراف دریاچه ارومیه و هسته های کمینه در نواحی مرکزی و شمالی منطقه مشخص می شود. بر اساس نتایج، میانگین تداوم دوره گرم و تداوم دوره سرد در دوره پایه به ترتیب برابر با ۵۳/۵ و ۸۰/۳ روز در سال است که  حداکثر و حداقل تداوم دوره گرم با ۱/۸ و ۷/۲ روز به ترتیب مربوط به  ایستگاههای پیرانشهر و پارس آباد و حداکثر و حداقل تداوم دوره سرد  نیز با ۷/۵ و ۳۲/۱ روز مربوط به ایستگاههای زرینه و مریوان است. بررسی روند تغییرات نیز نشان داد که در بیشتر ایستگاهها نمایه  WSDI دارای روند افزایشی است که این روند در برخی ایستگاهها معنی دار شده است ولی  نمایه CSDI دارای روند کاهشی و درهیچ کدام از ایستگاهها معنی دار نشده است.  ارزیابی مدل­های مختلف با شاخص­های خطاسنجی مختلف نیز نشان داد که مدل­های MRI-ESM۲-۰ و MPI-ESM۱-۲-L بهترین عملکرد را در شبیه­سازی فرین های دمایی در منطقه مورد مطالعه دارند. توزیع روند تغییرات در دوره آینده نیز نشان داد که نمایه WSDI  در بیشتر ایستگاهها و بر اساس هر سه سناریو به ویژه سناریوی SSP۵-۸.۵  دارای روند افزایشی خواهد بود ولی روند CSDI در بیشتر ایستگاهها کاهشی و براساس سناریوهای SSP۳-۷.۰ و SSP۵-۸.۵ معنی دار خواهد بود.

spatial distribution. Warm spells duration index (WSDI), cold spells duration index (CSDI), Northwest Iran, SSPs, تحلیل فضایی, تداوم دوره گرم, تداوم دوره سرد, شمال غرب ایران, SSPs