اعظم رحمت آبادی - استادیار موسسه علمی- تحقیقی مکتب نرجس علیهاالسلام مشهد

فاطمیان در سال ۳۵۹ ق توانستند شام را فتح کنند، اما با موفقیت چندانی رو به رو نشدند. شام در طول حکومت آنان بارها شاهد قیام مردم منطقه و ناآرامی و آشوب بود. این قیام ها نه تنها قوای فاطمی را به تحلیل می برد بلکه مردم را نیز به مشقت می انداخت تا آنجا که سرانجام خلیفه فاطمی معز، مجبور شد شخصا برای ساماندهی امور، به شام لشکرکشی کند.مقاله پیش رو با هدف بررسی زمینه های مذهبی این ناآرامی ها، به این سوال اصلی پاسخ می دهد که نارضایی مذهبی مردم شام بر حاکمیت فاطمی چه تاثیری داشت. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات به روش کتابخانه ای جمع آوری شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد؛ شیوع مذهب اوزاعی که از هواداران بنی امیه شمرده می شد و تا اواخر قرن سوم به عنوان مذهب غالب شام به حیات خود ادامه داد، تعصب اهالی شام نسبت به مذهب سنت و مخالفت آنان با خاندان اهل بیت ع، خشونت لشکریان فاطمی نسبت به اهالی، خاطره بد شامیان از عملکرد قرامطه و یکسان انگاری آنان با فاطمیان، مواجهه با فقهای شام و دور نگه داشتن آنان از مناصب دولتی از عواملی است که زمینه های نارضایی مذهبی شامیان را فراهم ساخت و بر تقابل و دشمنی دو گروه با یکدیگر دامن زد.

فاطمیان، شام، اوزاعی، قرامطه، نارضایی مذهبی