کوروش رضاپور گتابی - دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
بختیار عزت پناه - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
بشیر بیگ بابایی - استادیارگروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملکان، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان، ایران

گسترش افقی شهر، چالشی است که در نیم قرن اخیر در اکثر کشورهای جهان اتفاق افتاده رویکردهای متعددی در راستای مقابله با این چالش مطرح شده است. یکی از مهم ترین آنها رویکرد رشد هوشمند شهری است. این پژوهش در زمره تحقیقات کاربردی است که با روش تحلیلی و رویکرد کمی انجام گرفته است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل و ارزیابی میزان ارتباط و اثرگذاری شاخص های رشد هوشمند شهری شهر بابل است. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان و ساکنان شهر بابل است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از مدل ها و روش های کمی همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی چند گانه و ضریب هماهنگی کندال در نرم افزار SPSS استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق، ارتباط و همبستگی شاخص کلی عناصر کارکردی شهر و ۱۲ شاخص مورد ارزیابی آن با رویکرد رشد هوشمند، در سطح اطمینان ۹۹ درصد و سطح خطای کمتر از ۰۰۱/۰ همگی مثبت و مستقیم معنادار تایید شدند. با توجه به نتایج ارزیابی آزمون همبستگی، قوی ترین رابطه در بین شاخص های مورد بررسی را شاخص اختلاط کاربری (۶۸۱/۰) و سپس سلسله مراتب (۶۷۷/۰)، دسترسی (۶۷۲/۰)، سازگاری (۶۲۷/۰)، تنوع کاربری ها (۶۲۱/۰)، جذابیت بصری (۶۱۱/۰)، چشم انداز مطلوب (۵۹۷/۰) و سازگاری (۵۸۱/۰) به ترتیب با رویکرد رشد هوشمند داشته اند. نتایج ضریب هماهنگی کندال با روش دلفی نشانگر شناسایی ۵۲ عامل موثر بر رشد افقی شهر بابل در طی دو پانل بوده میانگین داده های جمع آوری شده به ترتیب۳۶/۳ و ۵۰/۴ محاسبه شده است. علاوه بر این میزان انحراف معیار عوامل در دور اول ۵۰۷۴/۰ و در دور دوم به ۲۰۳۷/۰ بوده است.

توسعه شهری, شکل شهر, زیرساخت ها, رشد هوشمند, شهر بابل