مریم فراست - پژوهشگر حوزه هنر اسلامی

نگارگری ایرانی- اسلامی تجلی گاه جمال خداوندی است. اصول این هنر ملی در طی سده های متمادی به صورت زنجیروار به تکامل و پالایش رسیده است. جلوه گاه این هنر کتبی است که امروزه در آثاری (تعداد معدودی) به دست ما رسیده است. در حقیقت بن مایه نگارگری ایرانی– اسلامی همانا «کتاب» است و این امر نشانه ای از تقدس و احترام نسبت به کتاب و نوشتار در دین اسلام است. نخستین سبک منسجم نگارگری ایرانی، مکتب «نگارگری تبریز ایلخانی» یا «مکتب مغول» است. گروهی از نگاره های این مکتب ارتباطی مستقیم با دین دارند و جالب آنکه با توجه به تنوع و آزادی دینی در آن دوره از تاریخ ایران، نگاره ها نیز تجلی گاه قصه ها و داستان های مذهبی ادیانی چون بودایی، یهودی، مسیحی و اسلام بوده است. از جمله آثار قابل توجه در این دوران، نسخه های مقامات حریری است که از نمونه های با ارزش آن یکی نسخه نگهداری شده در کتابخانه بودلیان آکسفورد به تاریخ ۱۳۳۷/۷۳۸ و دو نسخه موزه بریتانیا به تاریخ های ۱۳۰۰/۷۰۰ و ۱۳۲۳/۷۲۳ است. حاصل بررسی نگاره های این ۳ نسخه و مقایسه آنها با نسخ خطی مقامات حریری در مکتب بغداد اولیه؛ نمودی عینی از مراحل تکمیل و تلفیق ویژگی های نگارگری استفاده بهینه از ویژگی های تمدن های وارد شده به ایران ( چینی و بیزانسی) می باشد.اهداف پژوهش:بررسی محتوایی و سبکی نگاره های مقامات حریری دوره ایلخانی.مقایسه سبک و موضوع نگاره های مقامات حریری دوره ایلخانی با نگاره های مکتب بغداد اولیه.سوالات پژوهش:چه تعداد از نسخه های مقامات حریری در دوران ایلخانی مصور شده است؟نگاره های به دست آمده از لحاظ فرم، محتوا و ویژگی های سبکی دارای چه ویژگی هایی است؟

نگارگری, ایلخانی, مقامات حریری, مکتب تبریز, نسخه خطی