جمال رضایی اوریمی - Department of Persian Medicine, Faculty of Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
سیده زهرا آدابی نیا - Dr. Noorani Vesal Museum and Center for Scientific and Cultural Studies, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran
طاهره شاکری - Traditional and Complementary Medicine Research Center, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
سید محمد هاشمی مهر - Department of Medical History, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran

سابقه و هدف: تاریخ پزشکی ایران قدمتی کهن و سابقه ای درخشان دارد. این درخشش در اعتلای دانش طب در تمدن اسلامی نیز به چشم می خورد. هدف از مطالعه حاضر، جستاری در زندگی و آثار علمی اطبای طبرستان در دوره ایران اسلامی است. مواد و روش ها: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از کلیدواژه های پزشکان طبرستان، تاریخ پزشکی طبرستان، مازندران و طب ایرانی مورد بررسی قرار گرفت. گردآوری داده ها با استفاده از منابع کتابخانه ای، اسناد تاریخی و پایگاه های اطلاعاتی انجام گرفته است. یافته ها: طبرستان بخشی از جغرافیای ایران بوده که با ظهور اسلام، مهد حکما و اطبایی شده که با خلق آثار ماندگار، موجب پویایی مکتب پزشکی اسلامی گردیده اند. در دوره ایران اسلامی، پزشکان نامداری همچون علی بن ربن طبری، سید اسماعیل جرجانی، ابوالحسن طبری، ابوسهل مسیحی و ابن هندوی طبرستانی در نقاط مختلف طبرستان می زیسته و طبابت می کرده اند. آن ها با خلق آثاری همچون فردوس الحکمه فی­ الطب، ذخیره خوارزمشاهی، المعالجات البقراطیه، المائه فی الطب و مفتاح الطب و منهاج الطلاب سهم بسزایی در رشد دانش پزشکی در ایران و تمدن اسلامی داشته اند. نتیجه گیری: اندیشمندان طبرستانی در تالیف و تدوین بسیاری از رشته های تخصصی دانش پزشکی مانند چشم ­پزشکی و پزشکی اطفال پیشگام بوده اند. این مهم از سویی، سند تاثیر دانشمندان طبرستانی در شکوفایی تاریخ پزشکی ایران و از سوی دیگر سند هویت این سرزمین کهن به شمار می رود. امید است این پژوهش بتواند چهره واقعی پزشکی طبرستان و نقش پزشکان در پیشرفت دانش پزشکی ایران را به نسل امروز بشناساند.

Medical history, Tabaristan physicians, Mazandaran, Islamic Iran, Persian Medicine, تاریخ پزشکی, پزشکان طبرستان, مازندران, ایران اسلامی, طب ایرانی