محدثه صادقی نیچکوهی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران
زهره مرادی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران
محسن مهرور - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
ولی اله بابایی زاد - گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران

ویروسهای گیاهی یکی از عوامل مهم محدودکننده تولید گیاهان مختلف می­باشند. در این مطالعه وقوع سه ویروس مهم به نام­های ویروس موزاییک خیار (cucumber mosaic virus, CMV)، ویروس موزاییک یونجه (alfalfa mosaic virus, AMV)، و ویروس رگبرگ روشنی پنیرک (malva vein clearing virus , MVCV)  در گیاهان پنیرک (Malva sylvestris) در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، در سال های ۱۴۰۱-۱۴۰۲، تعداد ۲۰ نمونه برگی با علایم مشکوک به آلودگی ویروسی از فضای سبز و گلخانه های پرورش این گیاه جمع آوری گردید. نمونه­ها توسط آزمون مولکولی Reverse transcription- polymerase chain reaction (RT-PCR) با آغازگرهای اختصاصی مربوط به هر ویروس مورد ارزیابی قرار گرفتند. هر سه ویروس ردیابی شدند و در مجموع بیشترین آلودگی مربوط به ویروس MVCV بود (نه نمونه)، پس از آن به ترتیب CMV (پنج نمونه) و AMV (دو نمونه) قرار داشتند. در بررسی مولکولی نمونه­ها، ترادف ژن پروتئین پوششی (CP) جدایه­ MVCV مورد مطالعه (Ma۲) بیشترین شباهت نوکلئوتیدی را با جدایه ایرانی­ IR۱ (۶۷/۹۹ درصد) و بعد از آن با جدایه NAKT-NL از هلند (۷۳/۹۳ درصد) نشان داد. ترادف ژن CP جدایه CMV-IR-Ma بیشترین شباهت (۱۰۰-۹۹ درصد) را با جدایه­های Ir-VM و Ir-WS از خراسان رضوی و جدایه Tsh از چین داشت. ترادف ژن CP جدایه AMV-IR-Ma دارای بیشترین شباهت نوکلئوتیدی (۹۹-۹۸ درصد) با جدایه­های Ir-VM، Ir-WS و Ir-WS۲ از خراسان رضوی بود. براساس اطلاعات نگارندگان، این اولین گزارش از آلودگی گیاه پنیرک به ویروسهای AMV و CMV در ایران با استفاده از آزمون RT-PCR می­باشد. نتایج این تحقیق زمینه را برای کارهای تکمیلی از جمله بررسی آلودگی مخلوط ویروسها، ارزیابی خسارت، و میزان پراکندگی آنها فراهم می­نماید.

بیماری های ویروسی, پنیرک, توالی یابی, ردیابی