رسول رمضانی - استادیار دانشگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص)، تهران، ایران.
محمد سپهری - استادیار دانشگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص)
علی محمد امین زاده - دکترای مدیریت راهبردی فضای سایبر دانشگاه عالی دفاع ملیف تهران، ایران.

هدف: هدف اصلی این پژوهش دستیابی به الگوی بلوغ تاب­آوری سایبری سامانه­ های فرماندهی و کنترل در مقابله با تهدیدهای آینده است.روش: پژوهش حاضر از نوع آینده ­نگر و کاربردی و به روش توصیفی/تحلیلی با نگاه اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش شامل ۳۰ نفر از خبرگان نظامی و سایبری بوده و جامعه نمونه به صورت تمام شمار برابر جامعه آماری در نظر گرفته شده است. جهت جمع­ آوری داده­ ها از ابزارهای مصاحبه و پرسشنامه استفاده گردید و تجزیه و تحلیل داده ­ها به روش تحلیل بار عاملی و با استفاده از نرم ­افزار اسمارت پی.ال.اس انجام شده و برای تایید الگو از آزمون معنی ­دار بودن مولفه ­ها استفاده شد.یافته­ ها: الگوی نهایی در مجموع برای سه بعد رهبری، نظارت و عملیات، در سطح بلوغ یک ۱۰مولفه، در سطح بلوغ دو ۱۲ مولفه، در بلوغ سطح سوم ۱۲ مولفه، در سطح بلوغ چهارم ۹ مولفه و برای سطح بلوغ پنجم ۶ مولفه، و در مجموع ۴۹ مولفه احصاء و ارایه گردید.نتیجه­گیری: الگوی بلوغ سایبری روشی است که سازمان ها را قادر به تقویت برنامه امنیت سایبری، اولویت بندی اقدامات و سرمایه گذاری های امنیت سایبری و حفظ سطح مطلوب امنیت در طول چرخه حیات سیستم های فناوری اطلاعات می ­نماید. بر این اساس به منظور نیل به بلوغ تاب­ آوری سایبری بایستی سه بعد راهبری، نظارت و کنترل و عملیات سامانه های فرماندهی و کنترل در ۵ سطح (انجام شده، برنامه ­ریزی شده، مدیریت شده، اندازه­ گیری شده و نهادینه شده) به بلوغ برسد.

تاب آوری سایبری, سامانه های فرماندهی و کنترل, بلوغ توانایی, بهبود فرآیندها