قادر قادری - استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

ادبیات همواره در فراز و نشیب های تاریخ، همراه مردم بوده و در اصل ارزش ذاتی آن در پرداختن به مسائل جامعه است. بر این اساس، توجه به مباحث اجتماعی، سرلوحه شعر معاصر بوده و اکثر شاعران این دوره، مفاهیم اجتماعی را در شعر خویش مطرح و برای حل مشکلات آن کوشیده اند. ملا معروف کوکه ای و معروف الرصافی، شاعران کرد معاصر مکریان و عراق، تعهد به مسائل اجتماعی، بخش بزرگی از دغدغه های ذهنی آنان را تشکیل می دهد. آنها در آثار خویش در برابر مسائل اجتماعی واکنش نشان داده، و دردها و تنگناهای جامعه را بیان نموده، و مردم را از غفلت بیدار کرده، و ناهنجاری های اجتماعی را به تصویر کشیده اند. در این پژوهش، ضمن معرفی این دو شاعر اخلاق گرای معاصر کرد، اشعار آنان با رویکرد اجتماعی بررسی شده است. آنان بخش زیادی از اشعار خود را به بیان مسائل جامعه اختصاص داده ، و مشکلات مردم را با دقت بررسی کرده اند و با نگاهی موشکافانه به این مسائل، چاره مشکلات را جسته اند. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی انجام شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که مضامین: عشق به وطن، ظلم ستیزی، آزادی خواهی، مبارزه با ریا و تزویر، دعوت به قیام، نکوهش جهل و غفلت، ستایش صفات نیکو، حقوق ملت، تشویق به فراگیری علم، مذمت ظلم و ستم، از جمله مولفه هایی هستند که نمود بارزی در اشعار آنان دارد و مباحثی چون: عدالت طلبی، آزادیخواهی، ظلم ستیزی، شجاعت، عشق به ملت و وطن، صبر و شکیبایی، مبارزه با جهل و خرافه، در دیوان آنان از بسامد بالایی برخوردار است.

ملا معروف کوکه ای, معروف الرصافی, شعر معاصر کردی, شعر معاصر عربی, مسائل اجتماعی