رحیم امرایی - استادیار گروه معارف و تربیت اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، کرمانشاه، ایران
فرهاد زیویار - دانشیار پژوهشکده اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

ورود رسمی دین در عرصه ی سیاست، اجتماع و احیای تمدن با پشتوانه ی حضور مردمی، نمودی از حکومت دینی و مردمی را در عرصه ی اجتماعات بشری در پی دارد که بارزترین تبلور عملی چنین فرآیندی، انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ ایران و تاسیس نظام سیاسی بود. امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب، با به رای گذاشتن «جمهوری اسلامی»، نیاز و الزام حکومت دین گرای جدید را به «تایید مردم» نشان داد و در مقوله ی «تعیین الگوی حکومتی» نیز آراء مردمی را ملاک قرار داد. پیرامون «حضور مردم در عرصه ی سیاست» جهت نظام سازی و احیای تمدنی، گرایش های دیگری با عنوان دین و حکومت دینی وجود دارد و در جهان غرب پیرامون شیوه ی حضور مردم، الگوی خاص دیگری تبلیغ می شود. هدف این مقاله واکاوی تفاوت های جریان بیداری با جریان غربی و جریان سلفی، پیرامون تاثیر دین و سبک حضور مردم در سیاست است که پیگیری آن با روش توصیفی- تحلیلی، تبیین رویکرد و سیاق خاص هرکدام از جریانات مذکور را در این موضوع می طلبد. یافته های تحقیق در توجه به تناسب و تضاد جریان بیداری اسلامی با دیگر جریان ها، مشخص می شود که می تواند در تبیین صحیح نقاط ضعف تمدن غرب و جریان سلفی و نکات قوت جریان بیداری اسلامی در اهتمام ورزی به «دین» و «مردم گرایی» روشنگر باشد.

رویکرد غربی, رویکرد سلفی, بیداری اسلامی, تمدن, دین گرایی, مشارکت مردمی