اتابک کاظم پور کهریز - دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه تهران، تهران، ایران
حامد رفیعی - استادیار اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه تهران، تهران، ایران
سید صفدر حسینی - استاد اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه تهران، تهران، ایران

کشور ایران به عنوان یکی از سه کشور برتر تولیدکننده گیلاس در جهان، نقش تعیین کننده ای در فرایند تشکیل قیمت این محصول در بازار جهانی دارد. ازآنجایی که چگونگی انتقال قیمت محصولات کشاورزی و تغییرات آن ها به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های سنجش عملکرد بازار و تخصیص منابع در اقتصاد به شمار می رود، مطالعه حاضر به بررسی چگونگی انتقال قیمت محصول گیلاس در سطوح عمده فروشی-خرده فروشی (اطلاعات هفتگی دوره زمانی ۸۶ تا ۹۷) در سطح کشور ایران پرداخته است. در مطالعه حاضر همچنین نظر به پتانسیل بالای شهرستان ارومیه در زمینه تولید و صادرات این محصول، انتقال قیمت بین ارقام گیلاس تک دانه و خوشه ای (داده های مرکب دوره زمانی ۹۳ تا ۹۷) این شهرستان نیز مورد بررسی قرار گرفته و مشابه سطوح عمده-خرده فروشی گیلاس به منظور دستیابی به نتایج مورد نظر از الگوی تصحیح خطا با رویکرد انگل-گرنجر و بسته نرم افزاری شازم استفاده شد. نتایج نشان داد که در سطوح عمده فروشی-خرده فروشی گیلاس در سطح کشور انتقال قیمت هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت نامتقارن بوده است. ازاین رو پیشنهاد می شود که سیاست گذاری های مبتنی بر تنظیم بازار در دوره های افزایش و کاهش قیمت ها یکسان برنامه ریزی نشوند. به عبارتی در دوره های افزایش و کاهش قیمت ها انتخاب اثرگذاری ابزارهای سیاستی باید مبتنی بر توجه به این عدم تقارن در بلندمدت باشد. در مورد انتقال قیمت گیلاس در سطوح ارقام خوشه ای-تک دانه نیز در کوتاه مدت انتقال قیمت متقارن ولی در بلندمدت نامتقارن بوده است. به عبارتی تعدیلات کاهشی قیمت از گیلاس خوشه ای به گیلاس تک دانه سریع تر از تعدیلات افزایشی آن انتقال می یابند. بر این اساس می توان به این جمع بندی و پیشنهاد رسید که در کوتاه مدت برنامه ریزی سیاست گذاری های مبتنی بر تنظیم بازار در دوره های افزایش و کاهش قیمت های گیلاس خوشه ای منجر به نتایج یکسانی در بازار گیلاس تک دانه شده و لذا نیازی به سیاست گذاری متفاوت جهت تنظیم قیمت ها در دو بازار گیلاس تک دانه و خوشه ای نخواهد بود.

انتقال قیمت, گیلاس تک دانه, گیلاس خوشه ای, الگوی تصحیح خطا