مژگان جایز - استادیار پیش از تاریخ، گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران

در بررسی باستان شناسانه حاشیه شمال و شرق دشت ایذه، در شمال شرق استان خوزستان، ۳۵ سازه صخره ای و ۱ هاون سنگی قابل حمل شناسایی شد که اکثر آنها در دامنه غارها و پناهگاه های صخره ای اواخر پلئیستوسن و در برخی موارد در حاشیه بستر جریان های فصلی قرار داشتند. در پژوهش حاضر تلاش شده است با توصیف این آثار، جایگاه آنها در چارچوب گاهنگاری نسبی ادوات سنگی در غرب آسیا از طریق مطالعات نسبی و مقایسه ای مشخص شود. تقسیم بندی گونه شناسانه این آثار، به سه دسته فنجان واره ها، هاون ها و تشتک های، و تحلیل ابعاد آنها نشانگر تنوع کارکرد آنها می باشد. مطالعات صورت گرفته نشان می دهد ادوات سنگی از ابتدای دوران پارینه سنگی جدید در اوراسیا برای فرآوری مواد غذایی مورد استفاده بوده اند، اما فراوانی سازه های صخره ای در منطقه غرب آسیا از دوران فراپارینه سنگی و در منطقه لوانت ناگهان افزایش قابل توجهی یافته و سپس در دوران نوسنگی محل تولید و استفاده از آنها از فضاهای باز به داخل فضاهای مسکونی منتقل شد. بر این اساس و با توجه به اینکه اکثر سازه های صخره ای ایذه در کنار غارها و پناهگاه های صخره ای پارینه سنگی جدید و فراپارینه سنگی قرار دارند، به نظر می رسد بخشی از آنها را می توان آثار به جای مانده از این دوران در نظر گرفت.

هاون صخره ای, فراپارینه سنگی, دشت ایذه, ادوات سنگی, پارینه سنگی