رحمت اله رضایی - استادیار گروه حقوق دانشگاه پیام نور ایران
عبدالطیف محمدی - دانشجویی کارشناسی ارشد، جزا وجرم شناسی، دانشگاه بین المللی المصطفی، واحد گرگان

جرم جاسوسی، جرم سازمان یافته و فراملی می باشد که در آن اطلاعات حیاتی یک کشور از طریق یک نظامسازمان یافته و منابع انسانی در اختیار کشور یا کشورهای دیگر قرار می گیرد.ارتکاب جرایم، مستقیما استقلال،تمامیت ارضی، و امنیت کشور را مخدوش می کند. قانون گذار در برخورد با این جرایم، حساسیت ویژه ای بهخرج می دهد، زیرا عدم برخورد به موقع و متناسب با آن جرایم، باعث از بین رفتن حاکمیت ملی کشور، کهمهمترین ارزش برای ملت هاست می گردد. جاسوسی یکی از مصادیق بارز و قدیمی جرائم علیه امنیت استکه معمولا یک جرم سازمان یافته و در عین حال فراملی می باشد چرا که با ارتکاب آن اطلاعات حیاتی یککشور در زمینه ای امور نظامی، امنیتی و سیاسی، در طریق یک نظام سازمان یافته جرم جاسوسی در حقوقکیفری می باشد. یافته ها نشان داد، که مطابق قوانین کشور ایران و افغانستان و شریعت اسلام، تجسس درحریم خصوصی افراد جامعه، امری حرام و غیر اخلاقی بوده ولی اگر غرض از تجسس و جاسوسی حفظ نظاماسلامی و ارتقای عدالت اسلامی باشد، از طریق شناسایی مخربین و خائنین کشور و نظام در این صورتجاسوسی نه تنها حرام و غیر اخلاقی نبوده بلکه واجب می باشد.جرم جاسوسی شامل جرایم تسلیم دهینقشه، اسرار، اسناد و تصمیمات راجع به سیاست داخلی یا خارجی یک کشور می شود که در ماده ۵۰۱ قانون مجازات اسلامی ایران و ماده ۱۷۸ قانون جزای افغانستان مورد حکم قانون گذار قرار گرفته است.جاسوسی ازلحاظ مجازات در زمره جرایم مشمول تعزیر محسوب می شود، و از لحاظ ساسی بودن یا عادی بودن جرمجزاء جرایم عمومی است. طبق قوانین موضوعه ایران و افغانستان تابعیت در تحقق جرم جاسوسی وتشخیصآن از خیانت به کشور موثر نیست. طبق صلاحیت های سرزمینی، شخص واقعی جرم جاسوسی در صورتارتکاب در خارج از قلمرو ایران و افغانستان قابل تعقیب می باشد.

جرم، جاسوسی، اطلاعات، تجسس، امنیت،