پیوند پاپن - کارشناس سازمان آب و برق خوزستان
عبداله درزی - استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

یکی از مشکلات مدیریت وکنترل فرسایش و رسوب حوزههای آبخیز، فقدان دادههای آماری جهت برآورد دقیق میزان رسوب و فرسایش است به منظور اجرای برنامه های حفاظت خاک و تعیین روشهای مبارزه با فرسایش و کاهش رسوب زایی ، ارزیابی و برآورد حجم کل میزان تولید رسوب سالانه امری ضروری است . هدف از پژوهش حاضر، برآورد شدت فرسایش و میزان رسوب حوزه آبخیز ایذه و باغملک واقع در استان خوزستان با مساحت حدود۱۸۱۲۱۷ هکتار همراه با تنوع توپوگرافی ، سنگ شناسی و پوشش گیاهی با استفاده از مدل تجربی MPSIACو تعیین میزان دقت این مدل با بهرهگیری از نرم افزار Arc-GIS بود.در این روش تاثیر و نقش ۹ عامل موثردر فرسایش خاک ارزیابی و بسته به شدت و ضعف هر عامل ، عددی به آن نسبت داده شده است . با در نظر گرفتن مجموع اعداد به دست آمده برای عوامل مختلف ، میزان رسوبدهی حوضه برآوردشده است . نتایج مطالعه نشان می دهد که بر اساس مدلMPSIAC، حوزه آبخیز ایذه و باغملک با میزان رسوبدهی سالیانه ۸۹/۲۳۷ مترمکعب در کیلومتر مربع در طبقه کم از نظر رسوبدهی قرار دارد. از علل اصلی آن، وجود مراتع متراکم و سازندهای آهکی در اغلب زیر حوضه ها می باشد. همچنین طبق نتایج به دست آمده واحدهای عمرانی دهدز، سوسن ، دلی ، قلعه تل ، هلایجان، مرغاب، ناشلیل ، پیون، رمه چر و سراک عمدتا دارای فرسایش در حد متوسط می باشند و نیاز به عملیات آبخیزداری و کنترل فرسایش دارند تا خسارات ناشی از بار رسوبی به کمترین مقدار کاهش می یابد.

فرسایش ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، MPSIAC ، حوضه آبخیز، رسوب.