مالک شجاعی - استادیار گروه فلسفه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ایران

میشل فوکو (۱۹۸۴-۱۹۲۶) فیلسوف پست مدرن فرانسوی در آثار مختلف خود به تامل در ماهیت فلسفه و مناسبات آن با تجدد پرداخته است. این مقاله با توجه به طرح مناقشات معاصر در باب سرشت و سرنوشت فلسفه که ذیل ادبیات «متافلسفه» از دهه ۱۹۷۰ به این سو مطرح شده است و با مراجعه به آثار کلیدی فوکو هم چون نظم اشیاء، دیرینه شناسی دانش، تاریخ جنسیت، قدرت- دانش به بازخوانی مناسبات فهم فوکویی از فلسفه (متافلسفه فوکو) در پیوند با خوانشی که وی از اومانیسم به مثابه بنیاد تجدد دارد می پردازد. آن چه در آرای فوکو به منزله حلقه وصل متافلسفه و تجدد است کوشش نظری وی در بسط و تعمیق ادبیات فکری «ضد اومانیسم» در سنت فلسفه قاره ای می باشد.

فوکو, متافلسفه, تجدد, اومانیسم, ضد اومانیسم, قدرت- معرفت, دیرینه شناسی, تبارشناسی