احمد خسروی * - ۱. Ph.D. Student, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
ولی رستمی - ۲. Associate Professor, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده گسترش حوزه فعالیت های دولت موجب افزایش اختلافات بین دولت و افراد شد که نیاز به حل و فصل داشت. اما ماهیت خاص این نوع دعاوی از جمله فنی و تخصصی بودن، نیاز به سرعت در رسیدگی و توجه به مقتضیات اداری- اجرایی و منافع عمومی ایجاب می­کرد که این گونه دعاوی در مراجعی خاص و مجزا از دادگاه های عمومی رسیدگی شود. متاسفانه علیرغم مزیت هایی که این مراجع دارند، قانونگذار ایران بدون توجه کافی به ماهیت ترافعی آن ها و اصول حقوقی، این مراجع را تاسیس کرد؛ به گونه­ای که می­توان گفت یکی از ایردات و شاید سرمنشا بسیاری از ایرادات وارد بر آن ها پراکندگی و عدم انسجام  این مراجع است. لذا تدوین قانون تشکیلات و آیین دادرسی اداری واحد برای این مراجع امری ضروری است. استفاده از تجارب کشورهای دیگر و بخصوص نظام حقوقی کشورهایی که متناسب با نظام حقوقی کشورمان باشد، کمک شایانی به این مهم خواهد کرد. بررسی منشا شکل­گیری و ساختار مراجع اختصاصی اداری در ایران و مقایسه آن با نظام انگلیس و فرانسه نشان می­دهد که اقدامات صورت گرفته در نظام انگلیس می­تواند الگویی مناسب تر برای اقتباس راه­حل­های مناسب در جهت انسجام مراجع اختصاصی اداری باشند؛ به گونه­ای که می­توان گفت وضعیت کنونی مراجع اختصاصی اداری در ایران تقریبا همان وضعیت مشابه دیوان­های اداری انگلیس در دهه ۱۹۵۰ را دارد که حقوقدانان این کشور به فکر انسجام دیوان­های مزبور افتادند. اقدامات صورت گرفته در این کشور از آن زمان تاکنون، تجربه مناسبی برای انسجام مراجع اختصاصی اداری خواهد بود.

Special administrative tribunals, Unified procedures rules, Fair trial principles, واژگان کلیدی: دادگاه های اختصاصی اداری, دادرسی اداری, نظام وحدت رسیدگی­ها, نظام ثنویت رسیدگی­ها