بیژن حاجی عزیزی *، - ۱. Assistant Professor, Department of Law, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
نگین غلامی - ۲. Ph.D. student, Department of Law, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran

چکیده رابطه سببیت از ارکان تحقق مسوولیت مدنی است که باید توسط زیان­دیده در کنار دیگر ارکان دعوا به اثبات برسد. اما این قاعده کلی در برخی موارد با معاف شدن خواهان از اثبات آن تخصیص خورده است. این مورد استثنا، فرض سببیت نام دارد؛ بدین معنا که در برخی موارد علیرغم ضرورت وجود رابطه سببیت برای تحقق مسوولیت خوانده، خواهان نیازی به اثبات آن ندارد. آنچه در این پژوهش محور بحث قرار می­گیرد، بررسی مصادیق این فرض در مسوولیت مدنی است. با تحلیل مباحث و مصادیقی که حقوقدانان برای این فرض ذکر کرده­اند جایگاه آن عمدتا در دو زمینه است: ۱)  مواردی  که  تقصیر در آن ها مفروض است؛ ۲) مواردی  که اثبات رابطه سببیت به دلیل شرایط خاص بسیار دشوار است و از این ­رو وجود فرض سببیت در آن ها توجیه دارد.

Tort, Causation relationship, Presumption of fault, Presumption of causation, Liability for malpractice, Product liability, واژگان کلیدی: مسوولیت مدنی, رابطه سببیت, فرض سببیت, مسوولیت ناشی از سوء درمان, مسوولیت ناشی از تولید