معین جنگجوقوشچی - کارشناس

امروزه اهمیت والا و گسترش چشمگیر حمل ونقل بر همگان مبرهن است و جوامع از بهر پیشرفت روز افزون رونق تجاری و اقتصادی افزایش سطح رفاه مردم و... توجه وافر به صنعت حمل و نقل دارند. حمل و نقل از جهات متفاوتی به انواع متنوعی منقسم می گردد؛ همچون حمل کالا، مسافر، حمل ونقل، دریایی هوایی، زمینی درون مرزی برون مرزی، تجاری مدنی و... .در حمل و نقل جاده ای دوستانه مسافر، راننده از روی مرحمت، بدون وجود هیچ گونه قرارداد با توافق پیشین، دوست یا آشنای خود را سوار کرده و به مقصدی می رساند. نظر به اینکه این نوع از حمل و نقل از طریق جاده، ازدیاد یافته اند و تمامی اشخاص با آن سروکار دارند، این نوشتار با هدف تبیین و تشریح حمل مذکور و مشخص نمودن سازوکار حاکم بر آن، درصدد تحلیل ابعاد حقوقی آن، با روش کتابخانه ای برآمده است.تحقق چنین حملی، مستلزم وجود شرایطی است از جمله: قصد خیرخواهی و حمل دوستانه از جانب راننده، متصدی حمل نبودن راننده، رایگان بودن حمل، آشنا بودن مسافر، فقدان قرارداد و توافق قبلی فی مابین و... . همچنین حمل دوستانه از نهادهای مشابه (حمل رایگان و حمل همراه با منفعت) تفکیک شده است.ماحصل مطالعه، تشریح و تعمق در ارتباط با بحث ورود خسارت به مسافر، مسئول بودن راننده برای جبران خسارات مسافر بر اساس مسئولیت قهری می باشد (با عدم وجود رابطه قراردادی فی مابین مسافر و راننده، مسئولیت مدنی غیر قراردادی طرح می گردد و تابع قواعد عمومی مسئولیت مدنی است) چرا که با وجود سازوکار بیمه که غالبا خسارات ناشی از حوادث حمل و نقل از این طریق جبران می گردند. دلیلی ندارد که خسارتی بلاجبران باقی بماند و رویه قضایی نیز گویای همین نتیجه است. از طرف دیگر مسافر هم به نوعی امین بوده و باید رعایت امانت نماید و گرنه در صورت تعدی و تفریط ضامن خواهد بود.ضمنا این نوع حمل، اقتضای این را دارد که نظام حقوقی، در ارتباط با این نهاد پرکاربرد، قواعدی مدون و یکپارچه ایجاد نماید تا جلوی اختلاف نظرات گرفته شود و همچنین بهتر است سازوکاری از جمله نهادهایی برای حمایت از راننده حمل کننده خیرخواه و کمک به وی در مسیر جبران خسارات مسافر، تدارک دیده شود که هدف مقدس راننده به فراموشی سپرده نگردد.

حمل و نقل دوستانه، مسئولیت مدنی، قاعده احسان، اصل جبران کامل خسارات، قرارداد (عقد)