سوسن کشاورز - دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران .
مرجان بدری - دانش آموخته کارشناسی ارشد فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
اکبر صالحی - دانشیار گروه فلسفه تعلیم وتربیت دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

هدف از این پژوهش، تحلیل پیامدهای تربیتی حضور در اجتماعات مذهبی بود. این پژوهش از نوع  مطالعات کیفی و با استفاده از روش روایت ­پژوهی انجام شد. جامعه پژوهش شامل افرادی بودند که به­ صورت مستمر در اجتماعات و هیئت های مذهبی شرکت می­ کردند. که به روش نمونه­ گیری هدفمند تا اشباع نظری داده ها با ۱۵ نفر از این شرکت­ کنندگان، مصاحبه نیمه­ ساختاریافته به عمل آمد. بعد­از انجام مصاحبه حضوری و ضبط مکالمات، مصاحبه ها به متن تبدیل شد؛ سپس داده ها با روش تحلیل مضمون از نوع تشکیل شبکه مضامین و با کمک نرم­ افزار(MAXQDA)، تحلیل شد. به­ منظور اعتبار­بخشی به داده ها، از روش توافق بین کدگذاران و برای روایی یافته ها از روش بازنگری به ­دست متخصصان استفاده شد. تحلیل یافته ها نشان­دهنده ۲۸ مضمون پایه و ۴ مضمون سازمان­ دهنده شامل اخلاق بندگی، اخلاق اجتماعی، اخلاق زیست­ محیطی و اخلاق فردی بود. برخی از مضامین پایه نیز شامل تقویت ارتباط با خدا، انجام اعمال عبادی، رعایت حقوق دیگران، تنظیم روابط خانوادگی، مشورت، کار گروهی، حسن خلق، نوع دوستی، توجه به حیوانات، گیاهان و طبیعت، امیدواری، مسئولیت ­پذیری، صبر و مراقبه بود. همچنین یافته ها نشان داد که حضور افراد به­ طور مستمر در هیئت ها و اجتماعات مذهبی می ­تواند منجر به تقویت ارتباط با خداوند، اولویت یافتن کسب رضایت الهی، بهبود روابط با اعضای خانواده، خویشاوندان، همسایگان و دیگر افراد جامعه، احترام گذاردن به نظرات دیگران، تقویت روحیه مشارکت­ جویی و مسئولیت­ پذیری، تکریم و مواجه مسئولانه با مخلوقات هستی، عدم دلبستگی به لذایذ دنیوی و افزایش صبر و تحمل در برابر مشکلات گردد.

اجتماعات مذهبی, اخلاق اجتماعی, اخلاق بندگی, پیامدهای تربیتی, روایت پژوهی