سید علی اکبر هدایتی - استادیار گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
فاطمه دارابی تبار - دانشجوی دکتری بوم شناسی آبزیان، دانشکده منابع طبیعی دریا، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر
شیدا احمدوند - کارشناس ارشد تکثیر و پروش آبزیان، دانشکده علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
شراره احمدوند - کارشناس ارشد تکثیر و پروش آبزیان، دانشکده علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

با وجود گسترش نانوفناوری در صنایع مختلف، مطالعات در زمینه تعیین غلظت کشندگی نانوذرات برای ماهیان به حد کافی صورت نگرفته است. از این رو در پژوهش حاضر میزان سمیت نانو ذرات تیتانیوم (دی اکسید تیتانیوم) در بچه ماهیان کپور معمولی و کلمه مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این آزمایش ۱۰۵ قطعه بچه ماهی کلمه و کپور معمولی به ترتیب با طول کل ۵۷/۰±۴۶/۵ سانتی متر و ۳۰/۰±۳۶/۷ سانتی متر در آکواریوم­های ۶۰ لیتری با سه تکرار به مدت ۹۶ ساعت قرار داده شدند. طبق مقادیر LC۵۰ پس از انجام آزمایش ها، میزان سمیت نانوذرات تیتانیوم برای کپور معمولی و کلمه به ترتیب ۴۷/۰±۴۴/۱۲۵۲۳ و ۹۶/۱±۳۷/۸۶۹۳ قسمت در میلیون  به دست آمد. بعد از ۷ روز قرارگیری ماهیان در معرض غلظت تحت کشنده نانوذرات دی­اکسید تیتانیوم، از آن ها خونگیری شد. با مقایسه شاخص های خونی بچه ماهیان، در اغلب شاخص­ها اختلاف معنی داری مشاهده شد. میزان گلبول قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت در غلظت تحت­کشنده نانو دی اکسید تیتانیوم نسبت به گروه شاهد کاهش معنی­داری داشت (۰۵/۰>P). نتایج این مطالعه نشان داد که نانوذرات دی اکسید تیتانیوم می توانند اثر منفی بر پارامترهای خونی ماهی کپور معمولی و کلمه داشته باشند و باعث کاهش میزان گلبول قرمز و هموگلوبین در خون و در نهایت سبب مرگ ماهیان شوند.

نانو دی اکسید تیتانیوم, غلظت کشندگی, کپور معمولی, کلمه, شاخص های خونی