زهرا سالاری - دانشجوی کارشناسی ارشد شیلات، گروه شیلات، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
ایمان سوری نژاد - استادیار گروه شیلات، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران و استادیار گروه فناوری های نوین، پژوهشکده منطقه ای جنگل های حرا، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
ملیکا ناظمی - استادیار پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران
مرتضی یوسف زادی - دانشیار گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران و دانشیار گروه فناوری های نوین، پژوهشکده منطقه ای جنگل های حرا، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

خیارهای دریایی دارای انواع مختلفی از ترکیبات طبیعی و مواد زیست فعال هستند. ساپونین مهم ترین و فراوان ترین متابولیت ثانویه در خیارهای دریایی است که دارای طیف گسترده ای از فعالیت های دارویی و بیولوژیکی است. هدف از این مطالعه استخراج، تایید حضور و بررسی کیفی ساپونین استخراج شده از خیار دریایی خلیج فارس گونه Stichopus hermanni بود. ساپونین تخلیص شده از دیواره بدن این خیار دریایی طی فرآیند حرارت دادن جدا شد. تست توانایی تشکیل کف، کروماتوگرافی لایه نازک و کروماتوگرافی لایه نازک با کارایی بالا، حضور ساپونین ها را در خیار دریایی تایید کرد. در تعیین اندیس کف کنندگی ساپونین ها، با افزایش حجم عصاره، ارتفاع کف در مدت زمان ۱۵ و ۶۰ دقیقه افزایش یافت و در بالاترین حجم عصاره بیشترین کف تشکیل شد. کروماتوگرافی لایه نازک نشان داد که طی فرایند حرارت دادن، سایر ترپنوئیدها حذف شد و آنچه باقی ماند ساپونین خالص با Rf ۸۴/۰ بود که استروساپونین است.

ساپونین, کروماتوگرافی لایه نازک, خیار دریایی, خلیج فارس, Stichopus hermanni