مجید محمدنژاد - دانشیار گروه شیلات، واحد بندرگز، ، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرگز، ایران
طیبه عنایت غلامپور - دکتری شیلات، اداره شیلات دزفول، اداره کل شیلات خوزستان، سازمان شیلات ایران، دزفول، ایران
مراد محمد شکیبا - کارشناس ارشد شیلات، اداره کل شیلات استان گلستان، مرکز تکثیر و پرورش ماهیان استخوانی سیجوال، بندرترکمن، ایران
عبدالجبار قزل - کارشناس ارشد شیلات، اداره کل شیلات استان گلستان، مرکز تکثیر و پرورش ماهیان استخوانی سیجوال، بندرترکمن، ایران
عباسعلی آقایی مقدم - استادیار مرکز تحقیقات ذخایر آبزیان آب های داخلی- گرگان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

با توجه به کاربرد هورمون اوالین در مراکز تکثیر و پرورش ماهی کپور و نبود اطلاعات کافی درباره تاثیر غلظت های متفاوت آن بر مولدین کپور دریایی، بررسی کارایی هورمون اوالین در تکثیر مصنوعی این ماهی امری ضروری است. این مطالعه بر روی ۱۲ قطعه ماهی کپور دریایی نر بالغ با وزن متوسط ۵۷/۱۶۹±۸۵/۱۳۰۷ گرم انجام پذیرفت. ماهیان در ۴ گروه (هر گروه با ۴ قطعه ماهی) در یک مرحله تحت تزریق هورمون اوالین با غلظت های ۲/۰، ۲۵/۰، ۳/۰ و ۳۵/۰ میلی­گرم در کیلوگرم وزن بدن قرار گرفتند. روش تزریق به صورت صفاقی و در زیر باله سینه­ای بود. نمونه­گیری از خون ماهیان در دو مرحله قبل از تزریق و ۱۰ ساعت بعد از تزریق انجام شد. بر اساس نتایج مشخص شد تزریق غلظت های مختلف هورمون اوالین تاثیری بر تعداد گلبول های قرمز (RBC)، غلظت متوسط هموگلوبین گلبولی (MCH) و تعداد گلبول های سفید (WBC) نداشت (۰۵/۰P>). اما میزان هموگلوبین، هماتوکریت و گرانولوسیت در تمامی تیمارها پس از تزریق هورمون اوالین در خون ماهی کپور نر کاهش و میزان مونوسیت افزایش یافت (۰۵/۰P<). ضمن این که هیچ تاثیری بر میزان پروتئین کل و سدیم نداشت (۰۵/۰P>). اما میزان گلوکز و کلسیم افزایش و میزان تری گلیسرید، کلسترول، آلبومین و پتاسیم در غلظت های مورد بررسی کاهش یافت (۰۵/۰P<). میزان هورمون کورتیزول و هورمون های جنسی تستوسترون، استرادیول و پروژسترون در مولدین نر در تمامی غلظت های مورد مطالعه افزایش یافت (۰۵/۰P<). همچنین بیشترین میزان طول دوره تحرک اسپرم و اسپرماتوکریت در غلظت ۲/۰ میلی گرم در کیلوگرم، pH در غلظت ۳/۰ میلی گرم در کیلوگرم، تری گلیسرید و آلکالین فسفاتاز در غلظت ۳۵/۰ میلی گرم در کیلوگرم و کلسیم، سدیم و پتاسیم در غلظت ۲۵/۰ میلی گرم در کیلوگرم مشاهده شد (۰۵/۰P<). نتایج این بررسی نشان داد غلظت های ۲۵/۰ و ۳/۰ میلی­گرم در کیلوگرم وزن بدن بهترین تاثیر را بر شاخص های خونی، هورمون های استروئیدی و شاخص های اسپرم شناختی مورد مطالعه در کپور دریایی نر داشتند.

خون, اسپرم, هورمون های استروئیدی, مولد نر, کپور دریایی