آزاد تیموری - دانشیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
مینا معتمدی - دانشیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

خانواده کپورماهیان دندان­دار متعلق به راسته کپورماهی شکلان دندان­دار (ماهیان استخوانی عالی) است و ماهیان کوچکی را شامل می شود که غالبا ارزش زیباشناسی، کنترل بیولوژیکی و ارزش اکولوژیکی و زیست پزشکی دارند. برای مدت زمان طولانی کپورماهی دندان­دار Aphanius در خانواده Cyprinodontidae قرار داشت. اما بر اساس مطالعات مولکولی، این جنس اخیرا در خانواده ای مجزا به نام Aphaniidae قرار گرفته است. به منظور ارزیابی اعتبار فیلوژنتیکی خانواده جدید Aphaniidae بر اساس ژنوم کامل میتوکندریایی، تعداد هفت خانواده از راسته کپورماهی شکلان دندان دار انتخاب و روابط فیلوژنتیکی آن ها ترسیم و تجزیه و تحلیل شد. درخت فیلوژنی بر اساس داده های بانک ژنی و نیز ژنوم کامل میتوکندریایی گونه کپورماهی دندان­دار فارسی (Aphanius farsicus) به عنوان نماینده خانواده Aphaniidae رسم شد. نتایج نشان داد که رابطه فیلوژنتیکی نزدیکی بین جنس Aphanius (از خانواده Aphaniidae) و جنس Cyprinodon از خانواده (Cyprinodontidae) وجود دارد، به طوری که خانواده Aphaniidae با خانواده Cyprinodontidae گروه پارافیلتیک را تشکیل می دهند. بنابراین و با توجه به نزدیکی این دو جنس با یکدیگر، قرار دادن جنس Aphanius در خانواده­ای مجزا به نامAphaniidae  نیاز به مطالعه بیشتری دارد که با افزودن توالی­های بیشتر از اعضای جنس Aphanius، قابل بررسی است.

Aphaniidae, Cyprinodontidae, Aphanius, میتوژنوم