مجید موسی پور شاجانی - دانشجوی دکتری شیلات- عمل آوری فرآورده های شیلاتی، گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران.
سید فخرالدین حسینی - دانشیار گروه فرآوری محصولات شیلاتی، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
مسعود رضایی - استاد گروه فرآوری محصولات شیلاتی، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
دومنیکو اسکیلاچی - دانشیار گروه زیست شناسی، دانشکده شیمی و علوم و فن آوری دارویی، دانشگاه پالرمو، پالرمو، ایتالیا

خارپوستان دریایی از جمله توتیاهای دریایی به دلیل زندگی در محیط­های کم عمق که واجد شرایط مناسب برای رشد میکروب­ها است از توانایی بالایی در حفظ بقای خود برخوردار هستند. با توجه به چنین ویژگی های منحصر به فردی، توجه زیادی به خالص­سازی و شناسایی انواع مولکول های زیست­فعال به ویژه پپتیدهای ضدمیکروبی شده است. به همین سبب، در مطالعه حاضر مایع سلومیک توتیای دریایی نقب­زن (Echinometra mathaei) به عنوان فراوان ترین گونه توتیای دریایی خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفته است و با استفاده از حلال، دو فاز آبی و آلی از سلول­های سلوموسیت جداسازی شدند. نتایج آزمایش انتشار از دیسک و حفره در محیط آگار نشان داد که فاز آلی خاصیت ضدباکتریایی قوی­تری داشت که می تواند به محتوای پروتئینی آن­ مربوط باشد. فاز آلی در غلظت های بالاتر از ۵/۱۲ میلی گرم در میلی لیتر باعث مهار کامل بیوفیلم باکتری و غلظت ۱۰۰ میلی گرم در میلی لیتر نیز موجب تخریب کامل آن شد. فاز آلی فاقد فعالیت همولیتیک در غلظت ۱۰۰ میلی گرم در میلی لیتر بود و حتی بر همولیز گلبول­های قرمز خون توسط باکتری ها نیز اثر بازدارندگی داشت. با توجه به نتایج به دست آمده، پیشنهاد می­شود فاز آلی استخراج شده از سلوموسیت توتیای دریایی نقب­زن برای استخراج و شناسایی ترکیبات ضدمیکروبی مورد توجه قرار گیرد.

توتیای دریایی, Echinometra mathaei, فعالیت ضد بیوفیلم باکتری, سلوموسیت