سکینه مشجور - دکتری زیست شناسی دریا، گروه زیستشناسی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
علی شهریاری - استاد گروه بیوشیمی و زیست شناسی مولکولی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
مرتضی یوسف زادی - دانشیار گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
مجتبی علیشاهی - استاد گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

به منظور پیش بینی اثرات زیست محیطی نانوذرات اکسید آهن مغناطیسی (مگنتیت یا Bio-Fe۳O۴) زیست تولید شده توسط جلبک سبز دریایی Ulva flexuosa در محیط های آبی، سمیت آن بر مراحل رویانی و لاروی ماهی گورخری Danio rerio به عنوان یک مدل آبزی، ارزیابی شد. برای این منظور، تعداد۱۰ تخم لقاح یافته ماهی در معرض غلظت های مختلف نانوذرات Bio-Fe۳O۴  (۰ ،۱۰، ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰ و۵۰۰ میلی گرم در لیتر) در پلیت های ۶ خانه و در ۶ تکرار قرار گرفت و ارزیابی نمونه ها بعد از ۱۲، ۴۸، ۷۲ ،۹۶، ۱۱۰و ۱۳۴ساعت صورت پذیرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که درصد تفریخ تخم ماهی گورخری و نرخ بقای لاروی با افزایش زمان مواجهه و غلظت نانوذرات مگنتیت کاهش یافت (۰۵/۰p <)، به نحوی که در بالاترین غلظت (۵۰۰ میلی گرم در لیتر) پس از ۴۸ ساعت نرخ تفریخ تا ۶/۳۶ درصد کاهش نشان داد (LC۵۰ h۴۸: ۲/۶۳۸ میلی گرم در لیتر) و نرخ بقای لاروی نیز پس از ۱۳۴ساعت به ۳/۴۳ درصد رسید (LC۵۰ h۱۳۴: ۴/۶۴۵ میلی گرم در لیتر). میانگین درصد کل ناهنجاری های اسکلتی در ماهیان گورخری به طور معنی داری تابع الگوی افزایش غلظت و زمان در طی مجاورت با نانوذرات بود و در بالاترین غلظت (۵۰۰ میلی گرم در لیتر) به ۳/۱۳ درصد رسید (۰۵/۰p <). از این رو، احتمال می رود اثرات سمیت تا حدودی متاثر از اندازه ذره (۸/۱۳ نانومتر) و عملکرد کینتیکی بالقوه سمی ذرات در مقیاس نانو باشد.

سمیت, Danio rerio, جلبک دریایی سبز, نانوذرات مگنتیت