مجتبی علیشاهی - استاد گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران/ استاد، قطب علمی بهداشت و بیماری های ماهیان گرمابی، اهواز، ایران
مصطفی حلیمی - دانشجوی دکتری بهداشت آبزیان، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
مسعود قربانپور - استاد گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
محمد رضا تابنده - دانشیار گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

در این مطالعه اثر تجویز واکسن (باکترین) دو گانه استرپتوکوکوزیس/لاکتوکوکوزیس به سه روش خوراکی، تزریقی و غوطه وری در ماهی قزل آلای رنگین کمان بر بیان دو ژن مرتبط با ایمنی (IL-۶ و IgM) ارزیابی شد. به این منظور ۶۰۰ قطعه ماهی (۱/۲±۱۴ گرم) به چهار تیمار، هر تیمار در سه تکرار به صورت زیر تقسیم شدند: تیمار تجویز خوراکی حاوی CFU/g۱۰۸ از باکترین دوگانه (Streptococcus iniae و Lactococcus garvieae)، تیمار تزریقی (تزریق داخل صفاقی باکترین دوگانه به مقدار CFU/mL۱۰۹)، تیمار غوطه وری (حمام دو دقیقه ای در سوسپانسیون باکترین دوگانه به مقدار CFU/mL۱۰۹) و تیمار شاهد بدون تجویز باکترین. ماهی­ها به مدت دو ماه در شرایط مشابه تغذیه و نگهداری شدند. در روزهای صفر، ۲۰، ۴۰ و ۶۰ عیار پادتن سرمی به روش الایزا، و میزان بیان دو ژن ایمنی IL-۶ و IgM در کلیه قدامی ماهی­ها با استفاده از تکنیک کمی با روش qRT-PCR ارزیابی شد. سپس تیمارها در روز ۶۰ آزمایش با هر دو باکتری به طور جداگانه مواجهه داده شدند و تلفات بین تیمارها مقایسه شد. نتایج نشان داد که تلفات بعد از مواجهه تیمار باکترین تزریقی در مورد S. iniae و L. garvieae به ترتیب ۱۰±۲۰ و ۷۷/۵±۶۷/۲۶، در روش خوراکی ۱۰±۳۰/۵۶ و ۱۰±۷۰/۵۷ و در غوطه وری ۶۳/۷±۵۰ و ۶۳/۵±۳۳/۴۳ بود. عیار پادتن در برابر هر دو باکترین در تیمار تزریقی به طور معنی داری نسبت به تیمارهای دیگر افزایش داشت (۰۵/۰p <). میزان بیان هر دو ژن در تیمارهای واکسینه شده به طور معنی داری نسبت به تیمار  شاهد افزایش نشان داد (۰۵/۰p <) و بیشترین بیان مربوط به تیمار تزریقی بود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که میزان محافظت، عیار پادتن و میزان بیان هر دو ژن ایمنی در تیمار باکترین تزریقی از روش های دیگر بالاتر بود، ولی با توجه به ارجحیت­های روش غوطه وری و خوراکی نسبت به روش تزریقی، انجام پژوهش های بیشتر در بهبود کارایی این روش ها توصیه می شود.

باکترین استرپتوکوکوزیس/لاکتوکوکوزیس, روش تجویز, کارایی باکترین, IgM, IL-۶, قزل آلای رنگین کمان