عباس کشاورزشکری - عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی

چکیده: این مقاله سعی در کاربست نظریه برینگتون مور بر انقلاب ایران دارد. سوال اصلی این مقاله آن است که آیا نظریه مور توان تبیین انقلاب ایران را دارد. برای پاسخ به این سوال ابتدا متغیرهای مورد نظر مور یعنی نوع نظام کشاورزی، روابط دولت / طبقه، توان انقلابی دهقانان و قوت انگیزه بورژوازی برای نوسازی، در مورد انقلاب ایران به کار گرفته شده است. آنگاه امکان وقوع انقلابهای از بالا، دهقانی و بورژوایی در جامعه ایران بررسی شده است. خلاصه ماشینی: "برای پاسخ به این سوال ابتدا متغیرهای مورد نظر مور یعنی نوع نظام کشاورزی، روابط دولت / طبقه، توان انقلابی دهقانان و قوت انگیزه بورژوازی برای نوسازی، در مورد انقلاب ایران به کار گرفته شده است. جوامع کشورهایی که در آنها چنین تحولی رخ داده است(آلمان و ژاپن) دارای این ویژگیها بودند: همان طورکه دیدیم طبق بررسی مور، انگیزه بورژوازی در این کشورها برای نوسازی متوسط بود، شکل نظام کشاورزی کار سرکوب بود و دهقانان استثمار می شدند و توان انقلابی دهقانان کم بود. پس چرا در ایران انقلاب بورژوایی اتفاق نیفتاد ولی در انگلستان و ایالات متحده افتاد؟ جدول ۲-کاربست متغیرهای تحلیل مور درباره انقلاب ایران و مقایسه آن با نمونه های انگلستان و ایالات متحده قوت انگیزه بورژوازی برای نوسازی توان انقلابی دهقانان روابط دولت/طبقه نوع نظام کشاورزی نمونه نتایج قوی کم مستقل بازاری ایران۱۳۴۲-۵۷ انقلاب اسلامی قوی کم مستقل بازاری انگلستان انقلاب بورژوایی قوی کم مستقل بازاری ایالات متحده انقلاب بورژوایی پاسخ را باید در چگونگی شکل گیری طبقه بورژوآ در ایران و روابط دولت-طبقات بیابیم. به همین دلیل این طبقه با اینکه خواهان نوسازی اقتصادی بود ولی گرایشات محافطه کارانه (و نه انقلابی) داشت و خواهان استمرار وضع موجود بود، چرا که دولت امتیازات و انحصارات لازم را در اختیار این طبقه قرار می داد وتحت نفوذ طبقه اشراف زمیندار هم نبود، بنابراین بورژوازی دلیلی برای به کارگیری خشونت علیه چنین دولتی نمی دید

انقلاب, دولت, بورژوازی, کمونیسم, طبقات اجتماعی, فاشیسم, سرمایه داری, دهقان, فئودال, مور, دهقانان, کشاورزی, ایران, انقلاب ایران