فائقه مهدوی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد، تهران، ایران.
رسول محمدجعفری - دانشیار. گروه علوم قرآن و حدیث. دانشگاه شاهد. تهران. ایران

الاخبار الدخیله یکی از آثار محمدتقی شوشتری است که با هدف نمایاندن روایات مجعول و محرف، در سه باب تنظیم شده است. باب سوم این اثر به نقد و بررسی دعاها اختصاص یافته است و شامل دو زیر مجموعه: «ادعیه محرفه» و «ادعیه موضوعه» است. در این بخش از کتاب، شوشتری به نقد ادعیه محرف و مجعول با بهره گیری از دلایل قرآنی، روایی، عقلی، لغوی و ادبی پرداخته است. با توجه به جایگاه سترگ دعا در هندسه معرفتی شیعه و نظر به لزوم ارزیابی دقیق و جامع نقدهای علامه شوشتری، این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی، ادعیه تحریف یافته الاخبارالدخیله را مورد ارزیابی قرار داده است. نتایج پژوهش از ناتمامی و نادرستی برخی نقدهای شوشتری حکایت دارد. چنان چه شوشتری جامع نگری و استفراغ وسع می داشت در ارائه دلایل قرآنی (توجه به مجموع آیات قرآن و سیاق آیات)، دلائل روایی (تشکیل خانواده حدیثی و دعائی)، استدلال عقلی (عنایت به تنوع تحلیل های عقلی)، آراء لغوی (بررسی مجموع دیدگاه های لغویان) و ادبی (دقت در وجوه مختلف نحوی)؛ به تحریف در برخی فقرات دعاها حکم نمی راند. به علاوه حتی با فرض وجود تغییر و دگرگونی در نمونه های محل بحث، این تغییرات ناشی از تصحیف،  نه تحریف، بوده و دلیل استواری بر رخ داد تحریف عامدانه در آن ها وجود ندارد.

شوشتری, الاخبارالدخیله, ادعیه, تحریف, نقدالحدیث