جابر مظفری زاده - کارشناس ارشد هیدروژئولوژی شرکت آب منطقه ای بوشهر
زهرا سجادی - کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی، دانشگاه شهید چمران اهواز

نگهداری محیط زیست، مخصوصا محیطهای آ بی از آلاینده­های گوناگون، بخصوص شوری، معضلی است که بشر امروز بیش از هر زمان دیگر با آن درگیر است. رود­های حله و  دالکی از منابع آبهای سطحی با اهمیت در استان بوشهر به شمار می روند. دشت برازجان در شمال استان بوشهر، یکی از دشتهایی است که در آن، شوری آب منجر به بحرانی گردیدن وضعیت آب زیرزمینی شده است. در این تحقیق سعی شده است تا با مطالعات آب-شیمیایی موقعیت و شکل منطقه اختلاط آبهای شور و شیرین، و تاثیر زیانبار کیفی منابع آب سطحی بر منابع آب زیرزمینی، بررسی گردد، که برای اولین بار در مورد این رودها، و با استفاده از روشها و نمودارهای ترکیبی هیدروژئوشیمیایی انجام گردیده است. نتایج تجزیه های شیمیایی عناصر اصلی از ۲۲ نمونه آب چاههای منطقه، و یک نمونه آب رود نشان می­دهد که دلایل شوری آبهای زیرزمینی در این دشت مختلف بوده، و ناشی از ورود آب شور رود­های دالکی و حله، و انحلال نمک و گچ سازند­های اطراف، و همچنین آبهای میان حوضه­ای و نفتی، و پساب کشاورزی در برخی قسمتهای دشت می باشند. نمودار­های نسبت یونی، وجود روند خطی واضحی را بین عناصر سدیم و کلر نشان می­دهند که حاکی از اختلاط آب شیرین و شور می­باشد. نفوذ آب شور رود بخصوص در نواحی مرکزی و شمال غربی دشت، و هجوم کمتر آن به قسمتهای شرقی (به دلیل تغذیه از سازند­های آهکی مجاور) است. نتایج این تحقیق نشان می­دهند که آبکشی زیاد چاههای منطقه باعث افزایش ضخامت منطقه اختلاط آبهای شور و شیرین گردیده، و لذا افزایش احتمال شوری چاههای آبکشی موجود می­گردد. همچنین، آب زیرزمینی منطقه ی برازجان دارای نوع کلروره- سدیک و سولفاته- کلسیک است، که هجوم آب شور ناشی از رود و شورابه­ها دلیل این امر می باشند.

دشت برازجان, رود های دالکی و حله, نفوذ آب شور, شوری, نسبت یونی