حسین زارع - دانشجوی دکتری مهندسی عمران- مهندسی رودخانه، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز
غلامرضا سروی شوریجه - کارشناس مهندسی عمران- عمران، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زرقان، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، زرقان، ایران
محمود بینا - دانشیار دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

احداث سدهای لاستیکی به جای سدها و بندهای انحرافی بتنی یکی از راه­حل­های نوین محیط زیستی است که در سال­های اخیر مورد توجه فراوان قرار گرفته است. سد لاستیکی یک لوله ی قطور لاستیکی است که معمولا در امتداد مقطع عرضی رودخانه نصب می­گردد، و با پر و خالی کردن آن (از هوا یا آب) به صورت مانعی با ارتفاع دلخواه بر سر راه آب قرار می گیرد. سدهای لاستیکی می توانند همراه با پرتاب کننده (deflector) یا بدون آن باشند. از طرف دیگر، ممکن است سطح شالوده سد یا بالشتک نسبت به کف رودخانه در رقوم گوناگون نصب گردد؛ از جمله حالتی است که شالوده از کف رودخانه پایین­تر بوده و همانند حوضچه ی آرامش عمل می­کند، یا حالتی است که کف شالوده با سطح رودخانه همتراز باشد. به منظور بررسی استهلاک کارمایه فراسنج­های هیدرولیکی نظیر بده ی جریان، عمق آب بالادست و پایین دست، اعماق قبل و بعد از جهش آبی اندازه­گیری، و افت کارمایه ی جریان از روی سد محاسبه شد. از نتایج این پژوهش روند کاهشی استهلاک نسبی کارمایه در برابر افزایش عدد شیب­شکن می­باشد که در قسمت نتیجه­گیری به تفصیل آورده شده است.

سد لاستیکی, deflector, استهلاک کارمایه, شالوده, بالشتک