محسن رضایی ترشیزی - دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل
عباس میری - گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل

وقوع طوفان های گردوغبار از پیامدهای بیابان زایی در منطقه سیستان است و استفاده از گیاهان بومی منطقه در غالب بادشکن می تواند موثرترین راهکار برای کاهش وقوع این پدیده باشد. در این تحقیق، میزان کاهش سرعت باد و رسوبات بادی توسط یک بادشکن ۱۴ ردیفه از درختان گز در منطقه نیاتک زابل بررسی شد. سرعت باد و رسوبات بادی در بالادست بادشکن در ۱۰۰- = x متری، داخل بادشکن در ۲۵۶ = x متری و پایین دست بادشکن در ۴۴۸ = x متری با نصب بادسنج هایی در ارتفاعات ۲۰، ۸۰، ۳۶۰، ۴۵۰، ۵۷۰ و ۷۰۰ سانتی متری و رسوب گیرهایی در ارتفاعات ۲۰، ۳۵، ۸۰، ۱۴۰، ۳۰۰، ۵۵۰ و ۷۰۰ سانتی متری طی سه رخداد طوفان گردوغبار و سه سرعت باد ۱۴، ۱۶ و ۱۹ متر بر ثانیه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که سرعت باد و رسوبات بادی در داخل بادشکن در تمام ارتفاعات کاهش قابل ملاحظه ای نشان می دهد. در بالادست و پایین دست بادشکن انحراف معیار رسوبات در ارتفاعات مورد بررسی از هم فاصله داشته ولی داخل بادشکن به هم نزدیک شده است. کاهش بیش از ۳۰% سرعت باد و بیش از ۵۰% رسوبات بادی در ارتفاعات مورد بررسی توسط بادشکن نشان می دهد که بادشکن از کارایی مناسبی در کنترل فرسایش بادی برخوردار است.

خشکسالی, بادشکن, بیابان زایی, گیاهان بومی, نیاتک زابل