محمد ساغری - دانشگاه بیرجند
مسلم رستم پور - دانشگاه بیرجند
گلناز محمودی مقدم - دانشگاه بیرجند
بهاره چکشی - اداره کل منابع طبیعی استان خراسان جنوبی

ترکیب گونه ای و تنوع زیستی از سریع ترین و مهم ترین شاخص های تعیین وضعیت اکوسیستم های مرتعی است. این تحقیق به بررسی اثر احداث هلالی های آبگیر بر ترکیب پوشش گیاهی و تنوع زیستی در اکوسیستم های مناطق خشک و بیابانی استان خراسان جنوبی می پردازد. بدین منظور، نمونه برداری از پوشش گیاهی در بهار سال ۱۳۹۳، در مراتع منطقه مورد نظر در مرحله گلدهی گیاهان غالب به روش سیستماتیک - تصادفی و به صورت پلات گذاری انجام شد. سپس خصوصیات پوشش گیاهی از قبیل تراکم، ترکیب، درصد پوشش و شاخص های غنای گونه ای (مارگالف، منهینیک)، تنوع گونه ای (سیمپسون، شانون- وینر و آلفای فیشر) و یکنواختی گونه ای (پیلو) در دو منطقه اجرای طرح و منطقه شاهد بررسی گردید. نتایج آزمون تی تست مستقل نشان داد که اثر احداث سامانه هلالی آبگیر بر درصد پوشش گیاهی کل و تراکم گیاهان مرتعی معنی دار (۰۱/۰>p < /span>) است. بررسی ترکیب گونه ای نشان داد که منطقه اجرای طرح شامل ۳۰ گونه گیاهی از ۱۷ خانواده و منطقه شاهد شامل ۹ گونه گیاهی از ۸ خانواده بوده و شاخص های غنای گونه ای مارگالف، تنوع گونه ای سیمپسون و شانون وینر در منطقه اجرای طرح بیشتر از منطقه شاهد است. در نهایت می توان گفت که اثر هلالی های آبگیر بر خصوصیات اکولوژیکی پوشش گیاهی در مراتع تحت اجرای این طرح، مثبت بوده و لذا می توان از آن به عنوان یکی از روش های قوی و موثر احیای مراتع تخریب شده نام برد.

تراکم, درصد پوشش گیاهی, تنوع گونه ای, غنای گونه ای, هلالی آبگیر