محسن پورخسروانی - دانشگاه شهید باهنر کرمان
علی مهرابی - دانشگاه شهید باهنر کرمان
سید حجت موسوی - دانشگاه کاشان

خشکسالی یک خطر جهانی است که می­تواند منجر به آسیب­های شدید اقتصادی، کشاورزی و اجتماعی شود. به همین علت پایش صحیح خشکسالی تاثیر زیادی بر کنترل و کاهش خسارات ناشی از این پدیده خواهد داشت. سنجنده مودیس به علت داشتن قدرت تفکیک زمانی و مکانی بالا قابلیت بالایی در پایش خشکسالی داشته و محصولات آن به طور گسترده­ای در نظارت پویای خشکسالی در مقیاس وسیع و طولانی مدت مورد استفاده قرار می­گیرند. در همین راستا این پژوهش سعی دارد خشکسالی حوضه سیرجان را با استفاده از شاخص­های ترکیبی NDVI و LST سنجنده مودیس ارزیابی نماید. بدین منظور شاخص VHI از ترکیب شاخص ­های VCI و TCI بر اساس سری­های زمانی ۱۸ ساله (۲۰۱۷-۲۰۰۰) در خرداد ماه محاسبه گردید. در نهایت نقشه ­های پهنه بندی خشکسالی بر اساس شاخص VHI در چهار طبقه شدید، متوسط، ملایم و بدون خشکسالی تولید گردید. ارزیابی سری­های زمانی حاصل از شاخص­های VCI و TCI نشان­ داد که ارتباط معنی داری میان تغییرات NDVI و LST وجود دارد. نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین شدت خشکسالی در سال­های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۷ اتفاق افتاده است. بطوریکه در سال ۲۰۰۷، ۹/۲۶ درصد و در سال ۲۰۱۷، ۳/۲۳ درصد از کل حوضه سیرجان در پهنه با خشکسالی شدید قرار گرفته است. همچنین سال ۲۰۰۹ حداقل خشکسالی را تجربه کرده است. به طوری که در این سال ۷۵/۲۵ درصد از مساحت منطقه در پهنه بدون خشکسالی و تنها ۰۲/۰ درصد از منطقه در پهنه با خشکسالی شدید قرار داشته است. به طور کلی در طول بازه زمانی مورد مطالعه، بیشترین درصد مساحت طبقات خشکسالی به ترتیب مربوط به طبقه متوسط (۵۷/۵۱ درصد)، ملایم (۱۵/۳۱ درصد)، شدید (۱۱/۹ درصد) و بدون خشکسالی (۱۷/۸ درصد) بوده است. نتایج حاکی از آنست که در حوضه سیرجان پهنه با شدت خشکسالی بسیار شدید در بازه زمانی مورد مطالعه وجود ندارد.

پهنه بندی, خشکسالی, سنجش از دور, حوضه سیرجان