غلامرضا زهتابیان - دانشگاه تهران
علیرضا مقدم نیا - دانشگاه تهران
حسین آذرنیوند - دانشگاه تهران
علی اکبر نظری سامانی - دانشگاه تهران
علی رضا نژاد محمد نامقی - دانشگاه تهران

تغییر کاربری اراضی و بهره برداری بیشتر از توان طبیعت در اکوسیستم های مناطق خشک و نیمه خشک، باعث افزایش روند پدیده بیابان زایی شده است. برنامه ریزان بیابان همواره با فرایند های پیچیده اکولوژیکی مواجه اند. برای درک بهتر لازم است که عوامل ناپایداری محیطی بررسی شده و در مدل های ارزیابی، سهم هر عامل به درستی مشخص شود. در این تحقیق با بررسی عوامل ناپایداری محیطی با استفاده از دو مدل SLM و IMDPA  نقشه های هریک تهیه و سپس با انجام مقایسه دو مدل، مهم ترین عوامل ناپایداری محیطی در منطقه مطالعاتی مشخص شد. این تحقیق در منطقه فدیهه تربت حیدریه با مساحت ۸۶۶۴ هکتار انجام شد. نتایج نشان داد که با تطابق و مقایسه نقشه های تهیه شده شدت بیابان زایی و ارزیابی مدیریت پایدار سرزمین، مهم ترین عوامل شناخته شده ناپایداری محیطی به ترتیب شامل شاخص بهره برداری از پوشش گیاهی در معیار پوشش گیاهی، شاخص نوع استفاده از زمین در معیار فرسایش آبی و شاخص پوشش گیاهی در معیار فرسایش بادی در منطقه مورد مطالعه است. با مقایسه روند تغییرات (مقایسه سال ۱۳۸۲ با ۱۳۹۳) شاخص افت آب زیرزمینی و معیار آب مهم ترین عامل ناپایداری شناخته شده است.

IMDPA, مدیریت پایدار سرزمین, اکوسیستم های خشک و نیمه خشک