محمدهادی نظری فر - گروه مهندسی آبیاری و زهکشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
امیر سالاری - دانشگاه تربت حیدریه

پایش خشک سالی یکی از عوامل مهم و کلیدی در مدیریت ریسک خشک سالی است و کاربرد نمایه های خشک سالی ازجمله شاخص بارش استاندارد (SPI) ابزار مفیدی در این راستا می باشند. هدف این تحقیق، ارزیابی و پهنه بندی ریسک خشک سالی ها در سال ها و دوره بازگشت های مختلف در حوضه کرخه است. به این منظور شاخص بارش استاندارد (SPI) به عنوان شاخص منتخب برای بررسی خشک سالی ها در ۳۳ ایستگاه داخل و خارج حوضه در پنج مقیاس زمانی مورداستفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که کمترین مقدار SPI مربوط به ایستگاه گوار کرمانشاه، شدید ترین تداوم از نظر بزرگی خشک سالی ها متعلق به ایستگاه بیدرود خوزستان و طولانی ترین تداوم مربوط به ایستگاه جوکار همدان بوده است. نقشه های گستره ریسک خشک سالی برای دوره بازگشت های متفاوت نشان داد که در دوره بازگشت پنج ساله، نواحی شمال (ایستگاه بوانه استان کردستان)، شمال شرقی (استان همدان) و شمال غربی (استان کرمانشاه) حوضه از نظر خطر ریسک خشک سالی مستعدترند. این وضعیت برای دوره بازگشت ده ساله بیشتر شامل نواحی شمالی (ایستگاه بوانه استان کردستان)، شمال غربی (استان کرمانشاه) و مرکزی (شمال استان خوزستان) حوضه می شود. استعداد خطر خشک سالی برای دوره بازگشت بیست ساله، بیشتر نواحی شمالی (ایستگاه بوانه استان کردستان) و شمال غربی (استان کرمانشاه) را تحت تاثیر قرار داده است، درحالی که برای دوره بازگشت پنجاه ساله، علاوه بر نواحی شمالی (ایستگاه بوانه استان کردستان) و شمال غربی (استان کرمانشاه)، نواحی شمال شرقی (استان همدان) نیز در معرض خطر خشک سالی قرار گرفته است. نتیجه کلی نشان می دهد که نواحی پیرامونی حوضه، مخصوصا نواحی شمال غربی، شمالی، شمال شرقی و بخش های کمی از نواحی شرقی و جنوب شرقی، مستعدترین مناطق تحت تاثیر خشک سالی هستند و با افزایش دوره های بازگشت، از میزان شدت ریسک خشک سالی کاسته می شود.

خشک سالی, شاخص بارش استاندارد, کرخه, مدیریت ریسک