مرضیه مکرم - دانشگاه شیراز

یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر روی فرسایش، خصوصیات سنگ شناسی حوزه آبخیز است. با توجه به خصوصیات سنگ شناسی حوزه آبخیز می توان دانست که واکنش سنگ ها نسبت به فرایند هوازدگی و فرسایش در منطقه چگونه است. در مطالعات فرسایش و حفاظت خاک، بررسی ویژگی های سنگ شناسی منطقه مورد مطالعه بسیار مهم است. با توجه به اینکه شهرستان داراب در مناطق خشک و نیمه خشک کشور قرار دارد و مستعد فرسایش آبی است، هدف از این مطالعه بررسی ویژگی سازندهای زمین شناسی، حساسیت سازندها و تعیین مناطق حساس به فرسایش آبی در شمال شهرستان داراب است. همچنین در این پژوهش ارتباط بین سازندهای زمین شناسی، شکل زمین و شاخص تفاضلی نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI) بررسی شد. پس از تهیه نقشه زمین شناسی منطقه و تعیین نوع سازندهای موجود در منطقه، میزان حساسیت آن ها با استناد به جداول ارائه شده در روش های مذکور، نقشه مربوط به حساسیت سازندهای موجود در منطقه ترسیم شد. درنهایت به منظور بررسی ارتباط بین میزان حساسیت سازندهای موجود در منطقه و میزان شاخص پوشش گیاهی NDVI از تصاویر ماهواره ای لندست ۸ در آبان ۱۳۹۴ استفاده شد. همچنین به منظور تهیه لندفرم ها از شاخص موقعیت توپوگرافی (TPI) در محیط GIS استفاده شد. داده های ورودی شاخص موقعیت توپوگرافی (TPI) شامل شیب، انحنای عرضی، انحنای حداقل و انحنای حداکثر بود. نتایج نشان داد که چهار نوع کلاس حساسیت پذیری در منطقه، از کم تا زیاد وجود دارد. به طوری که ۴۰/۲۲، ۲۶/۸۱، ۲۰/۱۱، ۱۳/۴۱ کیلومترمربع از منطقه مورد مطالعه به ترتیب دارای حساسیت کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد به فرسایش است. همچنین مشخص شد که بیشترین NDVI در سازندآسماری جهرم (۰/۴۵۷) با درجه حساسیت کم قرار گرفته است؛ بنابراین این سازند مکان مناسبی برای رشد پوشش گیاهی به حساب می آید. نتایج طبقه بندی مورفولوژیکی منطقه مطالعاتی نشان داد که منطقه مورد مطالعه شامل ۱۰ نوع لندفرم است که شامل آبراهه، دره های آبراهه های میانی، زهکش های مرتفع، بالا رود، دره های u شکل، دشت های کوچک، شیب های باز، شیب های بالایی، یال های مرتفع، یال های شیب میانی، یال های مرتفع و قله کوه است. بیشترین نوع لندفرم در منطقه مورد مطالعه مربوط به آبراهه (۴۴/۳۶درصد) و بعد از آن قله ها (۳۳/۳۸ درصد) و کمترین مربوط به دشت های کوچک (۰/۱۲ درصد) است.

سازندهای زمین شناسی, فرسایش آبی, شاخص NDVI, شاخص TPI, شهرستان داراب