نرگس اکبری - گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه بیرجند ایران
محسن آیتی - گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه بیرجند ایران
علی زارع مقدم - گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، مرکز نهبندان- ایران
هادی پورشافعی - گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه بیرجند ایران

پیشینه و اهداف: در قرن حاضر یادگیری و سوادآموزی از اهمیت زیادی برخوردار است. سواد به عنوان یک فرایند یادگیری مادامالعمر و در سراسر گستره زندگی به عنوان بخشی از سیستم یادگیری مادام العمر شناخته شده است. مفهوم سواد به عنوان پایه ای برای یادگیری مادام العمر به طور فزایندهای در حال تبدیل شدن به عنوان یک اصل اساسی سازماندهی برای همه آموزشها و همچنین به عنوان یک ضرورت برای همه است و در چهارچوب یک دنیای سریع و ناپایدار، مخصوصا برای افراد محروم و یا افرادی که مهارت های اساسی را از طریق تحصیلات رسمی به دست نمیآورند، ضروری است. یادگیری مادام العمر، دارای کلیتی است که همه سطوح و مراحل سنی را در برمیگیرد و در پی آن است که محیط های یادگیری خارج از آموزشگاه را با محیط یادگیری درون آموزشگاه ارتباط دهد و مرزهای تصنعی یادگیری را از بین ببرد. یادگیری مادام العمر بیانگر این است که هر محیطی، بالقوه یک محیط یادگیری است و درنتیجه مدرسه و آموزشگاه دیگر جایگاه انحصاری تعلیم و تربیت نیست. به عنوان هدف یادگیری در آموزش، جامعه و دولت مورد توجه قرار میگیرد و در بسیاری از محیطها، مانند خانه، مدرسه، محیط کار و جامعه، نیازمند ایجاد فرصتهای آموزشی موثر است. بدون شک امروزه جامعه نیازمند افرادی هست که بتوانند دانش خود را بهبود بخشند و دارای مهارتهای یادگیری مادام العمر در زندگی باشند. تغییرات سریع، ضرورت کسب دانش های جدید و تخصصی را موجب شده است؛ از این رو سواد یادگیری مادام العمر و ارتقاء آن به عنوان یک توانمندی ضروری پیش روی کارکنان قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر فرآیند مدیریت دانش بر سواد یادگیری مادام­العمر دبیران دوره دوم متوسطه شهر بیرجند است. روش ها: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. نمونه آماری شامل ۴۰ نفر دبیر زبان انگلیسی دوره دوم متوسطه شهر بیرجند بوده که به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شدند. گروه آزمایش به دریافت آموزش های لازم، طی فرایند مدیریت دانش طبق الگوی جاشپارا (۲۰۰۴) پرداختند و گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکرده و فعالیتی در جهت مدیریت دانش نداشتند. و پرسشنامه سواد یادگیری مادام العمر لی و تسای (۲۰۰۷) به عنوان ابزار استفاده شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس انجام شد. نتایج نشان داد که فرایند مدیریت دانش بر سواد یادگیری مادام العمر دبیران تاثیر معناداری داشت. همچنین فرایند مدیریت دانش بر مولفه­های سواد یادگیری مادام­العمر (ورودی، فرایندی و خروجی) دبیران تاثیر معناداری داشت نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد فرایند مدیریت دانش بر سواد یادگیری مادام العمر دبیران تاثیر معنی داری دارد. مدیریت دانش، فراتر از یادگیری است، به عبارت دیگر مدیریت دانش عبارت است از یادگیری مادام العمر. بنابراین می توان اینگونه تبیین کرد توانمندی در تبدیل شدن به یک فراگیر مادام العمر مستقل میشود. همچنین، مدیریت دانش، افراد را در جذب دانش ضروری کمک میکند، راه و رسم و آگاهی نسبت به یادگیری مادام العمر را پرورش میدهد، پایه و اساسی برای مطالعه دانش فردی و پیشرفت توانایی ایجاد میکند و به این ترتیب، مهارتهای تخصصی و قدرت رقابتی افراد را افزایش میدهد.معلمان از طریق مدیریت دانش، با محتوای الکترونیکی متنوع در دروس مختلف و مواد آموزشی جدید و خلق ایده ها و نظرات سازنده معلمان در امر تدریس موفق در کلاس درس آشنا میشوند. پاسخگویی به نیازهای معلمان در زمینه تدریس و به اشتراک گذاری منابع و کتابهای راهنمای تدریس و به وسیله همکاران و مدیر سایت در سامانه مدیریت دانش به کار گرفته میشود. معلمان باید چگونه واردکردن اطلاعات  و دانش خلق شده خود را در مدیریت دانش یاد بگیرند و دوره های آموزشی برای ساختن محتوای الکترونیکی و کار با رایانه و اینترنت را فراگیرند تا بتوانند به عنوان افرادی توانا در فرایند مدیریت دانش فعالیت کنند و تدریس کارآمدتری داشته باشند. بر این اساس توصیه می شود از فرایند مدیریت دانش در توسعه سواد یادگیری مادام العمر دبیران بهره گرفته شود.

فرآیند مدیریت دانش, سواد یادگیری مادام العمر, دبیران دوره دوم متوسطه