محمد حسن صادقی روش - دانشگاه آزاد
حسن خسروی - دانشگاه تهران

انتخاب بهترین راهبردهای بیابان زدایی براساس معیارهای موثر، تاثیر بسزایی در تصمیم سازی مدیران مناطق بیابانی دارد. لذا مطالعه حاضر به دنبال مهم ترین راهبردهای بیابان زدایی بر مبنای روش های کمی و وزنی است. اغلب روش های مطرح در ارزیابی راهبردهای بیابان زدایی به وابستگی و ارتباط بین معیارها و راهبردها در سطوح تصمیم گیری نمی پردازد، بلکه فقط معیارها و راهبردها را با ساختار سلسله مراتبی و از بالا به پایین سطح بندی و اوزان آن ها را مشخص می کند، اما روابط داخلی پیچیده بین معیارها و راهبردها و تاثیر آن ها بر دستیابی به هدف نهایی الزاما تحلیل شبکه ای را می طلبد. در این مطالعه برای رفع این نیاز از مدل فرایند تحلیل شبکه ای (ANP < /span>) استفاده شد. در روش مذکور برای مدل سازی و تجزیه و تحلیل داده ها، ماتریس وابستگی های درونی و بیرونی راهبردها و معیارها محاسبه شد و با استفاده از مدل شبکه طراحی شده، راهبردها تعیین وزن و مهم ترین راهبردها ارزیابی شدند. درنتیجه ارزیابی های به عمل آمده مشخص شد که از میان ۱۶ معیار و ۴۰ راهبرد نهایی نظرخواهی شده، راهبرد توسعه و احیاء پوشش گیاهی (A۲۳)، با مطلوبیت کلی ۰/۲۲۴۹ Di=، مهم ترین راهبرد در فرایند بیابان زدایی منطقه است و راهبردهای جلوگیری از تبدیل نامناسب کاربری اراضی (A۱۸) با مطلوبیت کلی ۰/۲۲۴۵ =Di و تعدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی (A۳۱)، با مطلوبیت کلی ۰/۱۸۵۲ Di=، به ترتیب در اولویت های بعدی قرار می گیرند. بنابراین پیشنهاد شد که در طرح های کنترل و کاهش اثرات بیابان زایی و احیاء اراضی تخریب یافته، نتایج و رتبه بندی به دست آمده مورد توجه قرار گیرد.

بیابان زدایی, تصمیم گیری چند معیاره, فرایند تحلیل شبکه ای, مقایسه زوجی