منیر السادات طباطبایی زاده - دانشگاه تهران
محمد رضا اختصاصی - دانشگاه یزد
حسن احمدی - دانشگاه تهران
علی اکبر نظری سامانی - دانشگاه تهران

به منظور مقابله با پدیده بیابان زایی باید عوامل به وجود آورنده آن را شناخت و اقداماتی برای مقابله با آن انجام داد. بدین منظور، تحقیقات مختلفی در داخل و خارج کشور صورت گرفته که به ارائه مدل های منطقه ای منجرشده است. هر یک از این مدل ها از شاخص های متفاوتی استفاده می کنند و نتایج متفاوتی را به همراه دارند. برای انجام تحقیق حاضر، دشت فخرآباد مهریز با مساحتی بالغ بر۳۹۳۷۰ هکتار انتخاب گردید و وضعیت فعلی بیابان زایی با استفاده از دو مدل ایرانی (IMDPA (Iranian Model of DesertificationPotential Assessment و MICD (Modified Iranian Classification of Desertification) و با تاکید بر معیار فرسایش بادی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان داد که در هر دو روش IMDPA و MICDکلاس متوسط بیابان زایی بیشترین مقدار را به خود اختصاص می دهد و به ترتیب، ۳/۸۸ و ۴۱/۸۱ درصد از مساحت محدوده مطالعاتی را شامل می شود. با مقایسه امتیازات و کلاس های  شدت بیابان زایی حاصل از دو روش که از مقایسه رگرسیونی مقادیر استاندارد شده استفاده شد، مشخص گردید که بین امتیازات به دست آمده حدود ۳۳% همبستگی وجود دارد، در حالی که این همبستگی بین کلاس های شدت بیابان زایی ۴۲% می باشد. همچنین مقایسه ارزش متناظر نقاط مشابه نشان داد که در مجموع کلاس بیابان زایی به دست آمده در مدل IMDPA کمتر از مدل MICD است که این پدیده به دلیل ماهیت متفاوت دو مدل مورد استفاده در جمع هندسی و جمع حسابی شاخص ها می باشد. با در نظر گرفتن یافته های سایر تحقیقات و این تحقیق، می توان گفت مدل MICD برای مقیاس های بزرگ (با دقت بیشتر و وسعت کمتر) و مدل IMDPA برای مقیاس های کوچک تر (با دقت کمتر و وسعت بیشتر) از توانمندی خوبی برخوردار است.

وضعیت بالفعل بیابان زایی, IMDPA, MICD, معیار فرسایش بادی, دشت فخرآباد مهریز