علیرضا محمودی - دانشگاه شیراز
احسان بیژن زاده - دانشگاه شیراز
عبدالرسول زارعی - دانشگاه تهران

شوری، یکی از اصلی ترین تنش های اسمزی است که رشد و تولید گیاه را در مناطق خشک محدود می کند. استفاده از گونه های مرتعی مقاوم به شوری در امر اصلاح و توسعه مراتع  به ویژه در مناطق خشک، دارای اهمیت فراوانی است. با توجه به اهمیت یونجه های یک ساله در امر احیا و توسعه مراتع و عدم اطلاعات کافی از شناخت میزان مقاومت این گونه ها در برابر تنش شوری، این مطالعه به منظور بررسی تحمل یونجه یک ساله  M. scutellata و M. polymorpha به تنش شوری در مرحله جوانه زنی انجام شد. در مرحله جوانه زنی برای ایجاد تنش شوری از سدیم کلرید (Nacl) با سطوح شوری ( ۰ [آب مقطر]، ۲۵/۰، ۵۰/۰، ۷۵/۰، ۱ و ۲۵/۱ مگاپاسکال) استفاده شد. مولفه های جوانه زنی شامل درصد، سرعت و یکنواختی جوانه زنی و مولفه های رشد گیاهچه شامل طول ساقه چه و ریشه چه و وزن خشک ریشه چه و ساقه چه و نسبت بین آن ها تحت شرایط تنش شوری مورد بررسی قرارگرفته شد. نتایج نشان داد در مرحله جوانه زنی با افزایش غلظت های شوری درصد، سرعت و یکنواختی جوانه زنی، طول و وزن خشک ریشه چه و ساقه چه در هر دو گونه کاهش یافتند. همچنین اختلاف معنی داری از نظر درصد جوانه زنی، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه در برابر تنش شوری بین گونه ها نیز مشاهده شد. در این تحقیق با افزایش سطوح مختلف تنش شوری، درصد جوانه زنی کاهش می یابد. این مقدار کاهش در گونه M. scutellata از تیمار شاهد تا تیمار۲۵/۱ مگاپاسکال Nacl کاهش ۹۹ درصد بود. در گونهM.polymorpha   کاهش  ۹۶ درصدی در غلضت ۲۵/۱ مگاپاسکال نسبت به شاهد مشاهده شد. نتایج نشان داد که گونه M. polymorphaنسبت به گونه  M. scuteellataدر مرحله جوانه زنی، در برابر تنش شوری مقاوم تر است.

تنش شوری, مولفه های جوانه زنی, رشد گیاهچه, M. scutellata, M. polymorpha, کلروسدیم(Nacl)