سعید زینلی - کارشناسی ارشد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ملایر، ایران

جنید بغدادی از عرفای قرن سوم هجری و از بنیان گذاران مکتب عرفانی عراقی بوده است، ابوسعید ابوالخیر نیز از عرفا و حکیمان بزرگ ایرانی در مکتب عرفانی خراسانی می باشد. در ادبیات عرفانی ایران جسم دارای جایگاه و وضعیتی پر بحث بوده است و عرفای زیادی در باب و منظر جسم اندیشه های خود را القا نموده اند. براساس مباحث بدست آمده باید بیان داشت که؛ شباهت های فراوانی در اندیشه های جنید بغدادی و ابو سعید دیده می شود؛ آنها هر دو معتقدند که عرفان و قرب الهی نیازمند مسئله ای روحانی است نه جسمانی، اما فقط می توان از جسم به وسیله ای برای رسیدن راحت تر به عرفان استفاده نمود. آنها در این که انسان برای رسیدن به عرفان باید چشمش را نادیده بگیرد و فقط به رسیدن روح به اوج فکر کند اتفاق نظر دارند. یک تفاوت عمده در بین افکار آنان در عرفان وجود دارد و آن هم سماع است؛ سماع یک حرکت جسمانی و در ظاهر حرکتی فیزیکی است، ابوسعید در مراسم سماع علاوه بر شرکت خود را در جمع کسانی که سماع می کنند قرار می داد. اما جنید هیچگاه در مراسم سماع از خود حرکتی نشان نمی داد.

جسم، عرفا، مکتب عرفانی، مکتب عرفانی خراسان، جنید بغدادی، ابوسعید ابوالخیر