نورالدین شریفی - دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه مازندران
حسین اسماعیلی - کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران

مشکل کمبود آب سبب شد تا علاوهبر مزیت نسبی کشورها در تولید کالاها و خدمات، آب مصرف شده در تولید محصولات هم مورد توجه قرار گیرد. این مقاله در پی محاسبه میزان مصرف مستقیم و غیر مستقیم آب در تولید انواع محصولات صادراتی ایران است. علاوه بر این، میزان آب صرفهجویی شده از واردات کالاها و خدمات برای مصارف واسطه و نهایی محاسبه میشود. برای این منظور از مدل داده-ستانده استفاده میگردد. اطلاعات مورد نیاز عمدتا از جدول داده-ستانده سال ۱۳۹۵ ایران که آخرین جدول آماری رسمی کشور است، تامین میشود. بر اساس نتایج حاصل، صادرات آب مجازی کشور در سال ۱۳۹۵، ۵۹/۸۵۱۴ میلیون متر مکعب بوده است که در مقایسه با ۸۳/۱۵۰۶۲ میلیون متر مکعب واردات آب مجازی کشور در این سال، تراز تجاری کشور در این سال ۲۴/۶۵۴۸- متر مکعب بوده است که وارد کننده خالص آب مجازی میباشد. این در حالی است که تراز تجاری کشور در این سال، ۲۹/۳۴۶ تریلیون ریال بوده است. در این بین، تولیدات محصولات زراعی و باغی به دلیل ضریب فزاینده آببری بالا، بیشترین صادرات آب مجازی، بیشترین وارد کننده آب مجازی و بیشترین تراز تجاری منفی آب مجازی را در این سال داشته است.

تجارت خارجی, آب مجازی, تحلیل داده-ستانده, ایران